Jose Fonte – Tuổi 37 chưa phải muộn màng

Trên con đường vô địch Ligue 1 mùa giải 2020/21, Lille chỉ để thủng lưới có 23 bàn. Đấy không chỉ là thành tích của một hàng thủ tốt nhất xứ lục lăng, mà còn của cả 5 giải đấu nổi tiếng nhất châu Âu.

Lille phòng thủ xuất sắc đến từ nhiều thành tố. Đó là cách tổ chức khối đội hình chặt chẽ, kết hợp cùng pressing ấn tượng với phân chia nhiệm vụ rõ ràng giữa các tuyến (bản thân pressing hiệu quả đã bao hàm sự đồng điệu trong đó) của người thuyền trưởng Christophe Galtier. Đương nhiên còn là sự xuất sắc và ổn định trước khung gỗ của thủ thành Mike Maignan – người sắp sửa sang AC Milan – với thành tích cản phá 81% các pha dứt điểm phải nhận trong mùa giải vừa khép lại. Và chắc chắn là một hàng thủ vững chãi với đầu não là cặp trung vệ một già một trẻ, Jose Fonte cùng Sven Botman.

Sven Botman cùng Jose Fonte đã có một mùa giải vô cùng ấn tượng

Những ông lớn của châu Âu rồi sẽ dễ dàng ấn tượng và bị thu hút hơn với Sven Botman. Dấu ấn từ bậc thầy tuyển trạch Luis Campos để lại trong thương vụ này không hề nhỏ. Từ những khoản tiền thu về gần 100 triệu euro qua các thương vụ Oshimhen hay Gabriel, lần lượt bán cho Napoli và Arsenal, Lille tái đầu tư vào các thương vụ gia cố đội hình. Trong đó có Sven Botman. Cầu thủ trẻ này được mang về từ U21 Ajax với giá 8 triệu euro và trở thành một trong những “tòa tháp” chống bóng bổng hiệu quả bậc nhất nước Pháp.

Nhưng cũng đừng đánh giá thấp sự hiện diện của lão tướng 37 tuổi Jose Fonte. Kinh nghiệm, khả năng chỉ huy và bản lĩnh của Fonte giúp những người chơi cạnh anh trưởng thành và chắc chắn hơn.

Hồi tháng 02 năm nay, CLB Lille chia sẻ một đoạn video ngắn trên trang Twitter của họ ghi lại những khoảnh khắc… hò hét trong trận của Jose Fonte trước Lorient. Bóng đá thời đại dịch càng dễ giúp người xem cảm nhận những âm thanh trên sân dễ dàng hơn. Tiếng hô vang vọng của Fonte từ phần sân nhà át luôn cả tiếng bóng va đập ở phần sân bên trên. “Allez, allez… áp sát vào, áp sát vào,… tốt lắm, tốt lắm,… đúng rồi, trả ngược về,… dâng lên đi, tiến lên, tiếp tục nào,…” Fonte không khác gì HLV trên sân của Lille, hô hào, chỉ đạo không ngớt các đồng đội. 

Sẽ càng ấn tượng hơn nữa nếu nhìn lại chặng đường vượt khó của cầu thủ Bồ Đào Nha này. 

Hãy làm một tóm tắt nhanh tiểu sử của Jose Fonte để thấy, “không bao giờ là quá muộn”. Fonte từng bị các CLB ở quê nhà từ chối nhận, ngay từ khi còn rất bé. Anh xây dựng lại sự nghiệp của mình ở các giải đấu hạng dưới của Anh. Năm 28, Fonte cùng Southampton thăng hạng lên Championship rồi chỉ một năm sau, họ cảm nhận bầu không khí Premier League. Tuổi 30, Fonte mới lần đầu “ăn cơm” tuyển. Năm 32, anh cùng Bồ Đào Nha vô địch Euro 2016. Fonte trải qua một hành trình vài tháng ở đất Trung Quốc, những tưởng thế là buổi xế chiều của đời cầu thủ. Nhưng anh quyết định chấm dứt hợp đồng với Đại Liên Á Nhĩ Tân và chuyển tới Lille. Mùa giải này, ở tuổi 37, Fonte cùng Lille vô địch nước Pháp.

Jose Fonte đã trải qua một hành trình dài

Năm 2019, trong một cuộc phỏng vấn với The Times, Fonte từng bộc bạch: “Từ khi còn trẻ, tôi đã phải đối mặt với việc bị cự tuyệt. Một khi bạn có đến 2 lần bị đào thải thì rõ ràng… (anh trầm ngâm một lúc). Năm 13 tuổi, Sporting Lisbon từ chối tiếp tục nhận đào tạo tôi. Tôi phải tới thi đấu ở một đội bóng thấp hơn rất, rất nhiều so với Sporting, đó quả là một hiện thực phũ phàng, một cú tát đau đớn vào mặt tôi, một cậu bé ngày đó. Thế rồi sau 2 năm, Sporting ký hợp đồng với tôi lần nữa, nhưng rồi ở tuổi 19, họ lại thải loại tôi. Dường như, tôi đã được tôi luyện để chuẩn bị cho cả phần đời còn lại trong sự nghiệp.”

Dòng đời xô đẩy dạy cho con người ta nhiều bài học để nước da không chỉ thêm ngâm mà còn thêm dày. Nhưng với Fonte, sự va vấp trong xã hội cũng chỉ là một phần. Ngay từ trong “tế bào của xã hội”, tức gia đình, anh đã được nhào nặn. “Cha tôi từng làm cầu thủ, nhưng ông ấy cực kỳ kỷ luật, mà nhờ vậy tôi mới cứng rắn và mạnh mẽ,” vẫn những lời tâm sự từ Fonte. “Ông ấy không bao giờ quàng tay ôm lấy bạn, chu đáo nhưng hết sức nghiêm khắc.”

Sau khi phải chia tay Sporting lần thứ hai, Fonte được Benfica ký hợp đồng. Tiếc thay, anh chưa bao giờ thật sự thi đấu cho họ. Benfica để Fonte trôi dạt và cho các CLB khác hỏi mượn. Đến khi người em trai Rui Fonte (một tiền đạo và cũng trưởng thành từ lò Sporting) đầu quân cho học viện Arsenal, Jose Fonte quyết định nối bước chuyển đến London. Tại đó, anh ký hợp đồng với Crystal Palace và gặp người mà mãi sau này luôn kính trọng, Neil Warnock.

Nhà cầm quân người Anh thực tế không quá ưa thích Fonte. Giữa họ tồn tại một mối quan hệ tạm gọi là yêu-ghét. Fonte hay chải chuốt và chăm chút cho vẻ ngoài mỗi khi ra sân, từ đầu tóc gọn gàng, cho đến đôi giày trắng tinh anh thích mang. Đấy không phải là kiểu cầu thủ mà Neil Warnock thích. Ông thích một cái gì đó bặm trợn và bụi đời hơn. Vậy là Fonte được tạo dựng để trở thành một cầu thủ như thế. “Tôi yêu con người của Neil, bởi ông ấy sẽ cùng bạn đi xuyên qua những bức tường gạch,” Fonte sau này hồi tưởng lại.

Nhưng từ Championship, Fonte lại xuống chơi League One – tức giải hạng ba của Anh – trong màu áo Southampton. Chính ở đó, anh sát cánh cùng những trung vệ xuất sắc và được biết đến về sau: Dejan Lovren, Toby Alderweireld và nhất là Virgil van Dijk.

Ở tuổi 27 – một độ tuổi đỉnh cao của sự nghiệp xét theo quan niệm phổ biến – Fonte vẫn còn đang miệt mài thi đấu ở giải hạng ba của Anh. Nhưng chính tại Southampton, Fonte lần đầu được gọi lên tuyển Bồ Đào Nha, bởi người từng là “khắc tinh” trong mắt anh: Fernando Santos.

Fernando Santos chính là người đã hai lần cự tuyệt Fonte thời anh còn ở Sporting và Benfica.

“Ông ấy từng hai lần từ chối tôi. Năm 19 tuổi khi tôi còn ở Sporting; sau này là tại Benfica, ông ấy cứ liên tục cho các CLB khác mượn tôi và từng khẳng định tôi sẽ chẳng bao giờ có chỗ đứng ở Benfica. Đến khi Fernando trở thành HLV trưởng tuyển quốc gia, tôi thầm nghĩ, ‘Thôi, thế là tan tành giấc mơ lên tuyển!’ Nhưng rồi, chính ông ấy lại cho tôi cơ hội đó. Đúng cuộc đời!”

Tháng 10 năm 2014, Fonte có trận ra mắt tuyển quốc gia, giao hữu trước Argentina ở Old Trafford. Từ một cậu bé bị ruồng bỏ, rồi kinh qua những giải đấu khắc nghiệt ở Anh, hết hạng hai, hạng ba, chơi một trận đấu trong màu áo đội tuyển đơn giản là khoảnh khắc của cả đời người.

Jose Fonte ở Euro 2016

Nhưng kể từ đấy, cuộc đời lên hương. Gọi Fonte là đóa hoa nở muộn cũng chẳng sai. Mùa hè 2016, Euro diễn ra tại Pháp, Fonte tuy được triệu tập nhưng không ra sân cả thảy 3 trận vòng bảng. Trong đội hình Bồ Đào Nha thời đó, hai sự lựa chọn chính của Fernando Santos là Pepe và Ricardo Carvalhao. Bruno Alves cùng Fonte là những phương án dự phòng.

Vòng bảng kết thúc, Bồ Đào Nha chỉ đứng thứ 3 chung cuộc, nhưng lọt vào nhóm các đội xếp thứ 3 có thành tích tốt nhất và đi tiếp vào vòng sau. Dẫu vậy, thành tích thủng lưới đến 4 bàn sau 3 trận vòng bảng buộc Fernando Santos phải thay đổi nhân sự hàng thủ. Bruno Alves từng phải nhận thẻ đỏ trong một trận giao hữu trước giải đấu với tuyển Anh, sau một pha vào bóng với Harry Kane. Thế nên, Fonte được lựa chọn.

Suốt 4 trận vòng knockout từ vòng 16 đội cho đến chung kết, Fonte luôn đá chính, dù người chơi bên cạnh có những lúc thay đổi từ Pepe sang Bruno. Bồ Đào Nha giữ sạch lưới 3 trận trong chuỗi thời gian ấy và đang là những nhà đương kim vô địch Euro.

Những tưởng sau một kỳ Euro thành công, sự nghiệp cấp CLB sẽ tươi sáng hơn đối với Fonte. Song, nó lại chứng kiến những bước đi thụt lùi. Đầu năm 2017, anh đầu quân cho West Ham, nhưng chấn thương khiến anh phải ngồi ngoài đến hết phần còn lài của mùa giải 2017/18. Đến khi bình phục, Fonte lại chọn sang Trung Quốc thi đấu cho Đại Liên Á Nhĩ Tân, như một bến đỗ cuối cùng của buổi xế chiều trong sự nghiệp cầu thủ.

Được vài tháng, Fonte muốn trở lại Premier League, nhưng chuyến tàu ấy không đợi anh. Một lần nữa trong cuộc đời, Fonte cảm giác mình bị cự tuyệt, cho đến khi Lille chào đón anh về với trời Âu. Thời điểm ấy, Luis Campos đang chỉ huy những kế hoạch chuyển nhượng của CLB miền Bắc nước Pháp và ông chọn Fonte cho kế hoạch của Christophe Galtier. Phần còn lại, trở thành lịch sử.

“Khi còn trẻ, bạn không thật sự nghĩ về đích đến, bạn chỉ đơn giản là muốn ra sân chơi bóng. Nhưng thời gian dần trôi, bạn bước đi qua những chặng khác nhau của sự nghiệp, bạn mới bắt đầu trân trọng hơn con đường mình đã trải qua. Tôi biết rồi cũng tới lúc mình đến đích, cũng là lúc sự nghiệp khép lại. Vì thế, cứ tận hưởng nốt những gì của hiện tại cái đã.”

Hoàng Thông Le Foot