Crystal Palace
Trên một hòn đảo rộng 760 mẫu ven sông Dương Tử, Trung Quốc đang biến những cánh đồng lúa truyền thống thành các trang trại máy chủ quy mô lớn nhằm thúc đẩy năng lực trí tuệ nhân tạo (AI). Đây là phần quan trọng trong chiến lược quốc gia nhằm xây dựng hệ sinh thái dữ liệu tương tự như dự án Stargate trị giá 500 tỷ USD của liên minh OpenAI, Oracle và SoftBank tại Texas, Hoa Kỳ. Mặc dù chưa đạt được quy mô ngang bằng đối thủ Mỹ, khu vực siêu dữ liệu ở Vũ Hồ, tỉnh An Huy, đóng vai trò then chốt trong kế hoạch tập trung hóa và nâng cao hiệu quả sử dụng các trung tâm dữ liệu phân tán trên toàn quốc để đáp ứng nhu cầu AI ngày càng gia tăng.
Theo nghiên cứu từ Epoch AI, Mỹ hiện chiếm tới 75% tổng công suất tính toán trên toàn cầu, trong khi Trung Quốc chỉ mới chiếm khoảng 15%. Để bù đắp khoảng cách này, Bắc Kinh đã triển khai một chiến lược phân bổ cụ thể cho các trung tâm dữ liệu. Các cơ sở đào tạo mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) được tập trung tại vùng Tây xa xôi, còn các trung tâm gần các đô thị lớn như Thượng Hải, Hàng Châu, Nam Kinh và Tô Châu sẽ chịu trách nhiệm xử lý suy luận – giai đoạn AI đưa ra phản hồi nhanh chóng cho người dùng.
Tại Vũ Hồ đang hình thành một “đảo dữ liệu” nòng cốt với bốn trung tâm AI do Huawei cùng China Telecom, China Unicom và China Mobile điều hành. Những trung tâm này phục vụ trực tiếp khu vực đồng bằng sông Dương Tử giàu có bao gồm các thành phố trọng điểm như Thượng Hải và Hàng Châu. Trong khi đó, ở phía Bắc, thành phố Ô Lan Bố thuộc Nội Mông sẽ cung cấp công suất tính toán hỗ trợ cho khu vực Bắc Kinh và Thiên Tân. Phía Nam, các trung tâm đặt tại Quý Châu và Thanh Dương (Cam Túc) sẽ đáp ứng nhu cầu của Quảng Châu cũng như Thành Đô – Trùng Khánh.
Dự án đầu tư trị giá 270 tỷ NDT (khoảng 37 tỷ USD) này đã thu hút sự tham gia của 15 công ty lớn với nhiều ưu đãi hấp dẫn từ chính quyền địa phương, bao gồm khoản hỗ trợ lên đến 30% chi phí mua chip AI. Tuy nhiên, bất chấp những nguồn lực mạnh mẽ, Trung Quốc vẫn đang gặp không ít thách thức trước sức mạnh công nghệ của Mỹ do chính sách kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt khiến họ khó tiếp cận các con chip AI tiên tiến nhất từ những nhà sản xuất hàng đầu như Nvidia, TSMC hay Samsung.
Huawei cũng có mặt tại 'đảo dữ liệu' Vũ Hồ, Trung Quốc theo FT
Huawei cùng Cambricon đang cố gắng phát triển năng lực nội địa để lấp đầy khoảng trống về chip nhưng hiện vẫn bị giới hạn bởi trình độ sản xuất còn non yếu. Ngược lại, các ông lớn công nghệ Mỹ như Meta, Google và X.ai đã triển khai hàng chục nghìn GPU thế hệ mới của Nvidia để phục vụ cho các dự án AI của mình. Điển hình là dự án Stargate đặt mục tiêu sở hữu đến 400.000 bộ xử lý. Một số doanh nghiệp tại Trung Quốc phải tìm kiếm nguồn chip qua kênh ngầm bất chấp rủi ro pháp lý và kỹ thuật.
Theo báo cáo từng tiết lộ từ Financial Times, Gate of the Era – một nhà cung cấp đặt tại Vũ Hồ – đã nhập khẩu trái phép nhiều máy chủ Nvidia với chip Blackwell mặc dù bị cấm xuất khẩu. Tuy nhiên Nvidia khẳng định việc ghép nối những thiết bị từ nguồn hàng này không khả thi cả về mặt kỹ thuật lẫn kinh tế và công ty cũng không hỗ trợ bảo trì sản phẩm bị hạn chế. Ngoài ra, nhiều trung tâm dữ liệu nhỏ rải rác ở vùng sâu vùng xa như Cam Túc và Nội Mông chưa phát huy hết năng lực do thiếu hụt chuyên gia cũng như nhu cầu chưa đủ lớn, trong khi khu vực khác lại thiếu hụt tài nguyên tính toán.
Chuyên gia Edison Lee thuộc Jefferies nhận định rằng giải pháp không nằm ở việc di dời máy chủ mà là cần kết nối chúng lại với nhau để tạo thành hệ thống tập trung hơn. Trước thực tế này, chính phủ Trung Quốc đang chỉ đạo sử dụng mạng lưới do Huawei và China Telecom phát triển nhằm ghép nối các cụm máy chủ phân tán thành một hệ thống tính toán thống nhất. Công nghệ UB-Mesh do Huawei phát triển được cho là có thể nâng cao hiệu quả huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn bằng cách phân phối nhiệm vụ thông minh qua nhiều cụm dữ liệu khác nhau.
Tuy nhiên việc vận hành nhiều trung tâm dữ liệu nhỏ và ít hiện đại hơn vẫn tồn tại hạn chế về mặt hiệu suất. Edward Galvin – sáng lập DC Byte – nhận xét rằng giải pháp này kém hiệu quả hơn so với việc xây dựng một cơ sở quy mô lớn hiện đại. Dẫu vậy, đa số chuyên gia đồng thuận rằng chiến lược hợp nhất năng lực chip thông qua mạng lưới là bước đi then chốt giúp Trung Quốc tối ưu hóa nguồn lực hạn chế của mình khi cuộc đua AI toàn cầu diễn ra ngày càng quyết liệt.
Nhìn chung từ hòn đảo dữ liệu nơi Huawei và ba ông trùm viễn thông hàng đầu Trung Quốc góp mặt phản ánh rõ nỗ lực vượt bậc nhằm thu hẹp khoảng cách công nghệ so với Mỹ. Với sự tập trung hóa các trung tâm dữ liệu cùng những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ về vốn và hạ tầng kỹ thuật số, đây được xem là nền móng quan trọng trong hành trình trở thành cường quốc AI trên bản đồ thế giới.
