Ông Đặng Văn Thân, sinh năm 1932 tại huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre, là một biểu tượng của sự đổi mới mạnh mẽ trong ngành Bưu điện Việt Nam. Từ những năm đầu gia nhập quân đội và trải qua nhiều vị trí công tác, ông đã khẳng định bản lĩnh lãnh đạo với tầm nhìn vượt trội về phát triển công nghệ số. Trong bối cảnh đất nước vừa bước vào thời kỳ đổi mới với nhiều thách thức kinh tế và công nghệ, ông đã quyết đoán lựa chọn con đường hiện đại hóa toàn diện cho ngành viễn thông – một bước đi mang tính đột phá góp phần nâng cao năng lực hạ tầng quốc gia.
Ông Đặng Văn Thân bắt đầu sự nghiệp trong ngành bưu chính viễn thông sau khi tốt nghiệp đại học tại Liên Xô cũ vào năm 1966. Khi đất nước chưa thống nhất, ông đã làm việc tại Viện Khoa học – Kỹ thuật Bưu điện thuộc Tổng cục Bưu điện và tiếp quản hệ thống bưu chính viễn thông của miền Nam sau ngày giải phóng. Đến năm 1984, với cương vị Tổng cục trưởng Tổng cục Bưu điện ở Hà Nội, ông đối mặt với rất nhiều khó khăn: ngành nghèo nàn, lạc hậu, doanh thu thấp và bị cấm vận cả về kinh tế lẫn công nghệ. Trước thực trạng đó, ông nhận thấy cần một bước nhảy vọt về công nghệ để không chỉ tồn tại mà còn phát triển bền vững cho ngành.
Bản lĩnh vị tư lệnh ngành bưu điện
Thời điểm đó, ngành Bưu điện vẫn vận hành chủ yếu dựa trên công nghệ analog truyền thống với mạng lưới nhỏ bé và khoảng 100.000 thuê bao điện thoại trên toàn quốc. Điều kiện kinh tế vô cùng khó khăn khiến nhiều cán bộ bỏ ngành hoặc chuyển sang lĩnh vực khác. Tuy nhiên, ông Đặng Văn Thân đã không chấp nhận sự trì trệ này. Ông quyết tâm cách mạng hóa toàn bộ hệ thống bằng việc chuyển đổi từ analog sang digital – một quyết định táo bạo mà ít người dám nghĩ đến trong bối cảnh thiếu vốn và bị cấm vận nghiêm ngặt.
Trước những hoài nghi về khả năng tài chính cũng như chuyên môn để thực hiện cuộc cách mạng công nghệ này, ông vẫn kiên định lựa chọn hướng đi hiện đại hóa viễn thông. Ông chỉ đạo tập thể lãnh đạo ngành nỗ lực tự lực tự cường, sáng tạo trong khai thác nguồn lực và tận dụng các cơ hội hợp tác quốc tế nhằm thu hút ngoại tệ và thiết bị công nghệ cao. Với sự hỗ trợ của Chính phủ và quyết tâm cao độ từ tập thể nhân viên ngành Bưu điện, hệ thống mạng dần được cải tổ và mở rộng quy mô theo chuẩn kỹ thuật số tiên tiến nhất thời bấy giờ.
Việc chuyển đổi từ analog sang digital không chỉ giúp rút ngắn giai đoạn chuyển đổi công nghệ mà còn giúp Việt Nam vươn lên ngang tầm với các quốc gia trong khu vực. Trong khi hơn 98% mạng điện thoại cố định toàn cầu vẫn sử dụng analog thì Việt Nam dưới sự dẫn dắt của ông Đặng Văn Thân đã trở thành một trong những nước tiên phong có mạng lưới viễn thông số hoàn chỉnh tới từng tỉnh thành vào giữa thập niên 1990.
Quá trình hiện đại hóa còn được minh chứng qua các dự án trọng điểm như hợp tác xây dựng trạm vệ tinh VISTA với một đối tác Australia tại TP.HCM từ năm 1987, phát triển hệ thống cáp quang và tổng đài kỹ thuật số ở các trung tâm lớn như Hà Nội, Hải Phòng hay Quảng Ninh cùng nhiều tỉnh thành khác. Những bước tiến này tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển của viễn thông di động kỹ thuật số (GSM) tại Việt Nam sau này.
Tầm nhìn đổi mới công nghệ của ông Đặng Văn Thân
Sự phối hợp giữa tầm nhìn chiến lược và khả năng tổ chức thực thi của ông đã giúp Việt Nam tạo ra cú đột phá mang tính lịch sử trong lĩnh vực bưu chính viễn thông. Trong điều kiện bị bao vây về công nghệ và tài chính, ngành Bưu điện vẫn có thể tự vay vốn nước ngoài lên đến hàng trăm triệu đô la để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số hiện đại nhất lúc bấy giờ. Các dự án này không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội chung của đất nước.
Bản lĩnh vị tư lệnh ngành Bưu điện
Không chỉ là người tiên phong trong đổi mới về kỹ thuật, ông Đặng Văn Thân còn là biểu tượng của tinh thần dám nghĩ dám làm trong toàn ngành. Sự quyết đoán và kiên trì của ông cùng cộng sự đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho đội ngũ cán bộ và người lao động suốt những năm tháng đầy thử thách nhưng cũng rất đáng tự hào đó. Những đóng góp của ông đã đóng vai trò then chốt giúp Việt Nam vượt qua giai đoạn trì trệ để nhanh chóng hòa nhập vào kỷ nguyên số toàn cầu.
Nhìn lại quá trình phát triển của ngành Bưu điện Việt Nam dưới sự lãnh đạo của ông Đặng Văn Thân có thể thấy rõ một bài học quý giá về bản lĩnh vị “tư lệnh” khi đứng trước ngã rẽ sinh tử: không sợ thay đổi, không ngại khó khăn mà trực diện tìm kiếm giải pháp hiệu quả nhất cho tương lai. Tầm nhìn chiến lược cùng cách làm sáng tạo của ông không chỉ góp phần đưa ngành viễn thông tiến lên phía trước mà còn tạo nền tảng cho các thế hệ tiếp nối phát triển công nghệ số mạnh mẽ hơn nữa.