Crystal Palace
Hội nghị lần thứ 35 của Nhóm Thông tin Vô tuyến (APT Wireless Group – AWG-35) vừa diễn ra tại Thái Lan với sự góp mặt của hơn 400 đại biểu đến từ 21 quốc gia, cùng đại diện của nhiều doanh nghiệp và tổ chức quốc tế. Tại sự kiện này, Việt Nam giữ vai trò Chủ tịch và giới thiệu giải pháp giám sát, phát hiện nhiễu sóng di động iSpectra – một hệ thống do Việt Nam phát triển, nhận được đánh giá cao từ nhiều nước trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Đây là bước tiến mang tính đột phá trong quản lý phổ tần và nâng cao hiệu quả vận hành mạng di động toàn quốc.
Tiến sỹ Lê Văn Tuấn nhận danh hiệu Chủ tịch danh dự AWG
AWG-35 diễn ra từ ngày 8 đến 12 tháng Chín tại Thái Lan với sự tham gia của 421 đại biểu thuộc 21 quốc gia, cùng các doanh nghiệp và tổ chức quốc tế. Trong khuôn khổ hội nghị, Việt Nam không chỉ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch mà còn trình bày các đề tài nghiên cứu quan trọng liên quan đến quy hoạch và triển khai mạng 5G, 6G ở băng tần 6 GHz, đồng thời giới thiệu hệ thống iSpectra – công nghệ giám sát và phát hiện nhiễu sóng di động tiên tiến do Việt Nam phát triển.
Trước đó vào ngày 4/9, Bộ Khoa học và Công nghệ đã chính thức khai trương hệ thống iSpectra – đánh dấu một bước tiến lớn trong ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý tần số vô tuyến. Hệ thống này giúp nâng cao khả năng giám sát can nhiễu cho các mạng di động trên phạm vi toàn quốc bằng cách biến các trạm BTS thành những điểm cảm biến thu thập dữ liệu theo thời gian thực. Qua đó, iSpectra cung cấp chức năng phát hiện, cảnh báo, khoanh vùng và xử lý nguồn nhiễu một cách nhanh chóng, chính xác, giảm thiểu thời gian và công sức cho nhà mạng cũng như cơ quan quản lý.
Sự bùng nổ của mạng di động thế hệ mới như 4G và 5G cùng với quá trình đô thị hóa nhanh đã làm mật độ các trạm gốc tăng mạnh. Điều này kéo theo tình trạng nhiễu sóng ngày càng phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng dịch vụ mạng. Trước thực trạng này, việc xây dựng một hệ thống giám sát can nhiễu toàn quốc như iSpectra trở nên vô cùng cấp thiết để đảm bảo chất lượng kết nối ổn định và hiệu quả cho người dùng.
Giải pháp iSpectra được cộng đồng APT đánh giá rất cao nhờ khả năng tích hợp trí tuệ nhân tạo và máy học nhằm tối ưu hóa công tác kiểm soát can nhiễu sóng vô tuyến. Hội nghị đã giao trọng trách cho Việt Nam tiếp tục chủ trì nghiên cứu và phát triển giải pháp kiểm soát nhiễu bằng AI/ML dựa trên nền tảng này. Đây là minh chứng rõ nét cho vị thế ngày càng tăng của Việt Nam trong lĩnh vực quản lý phổ tần số khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Bên cạnh hệ thống giám sát nhiễu di động iSpectra, nhóm APT cũng đưa ra những khuyến nghị về việc sử dụng băng tần 600 MHz theo quy hoạch mới gọi là APT600 với dung lượng phổ lên đến 2×40 MHz. Quy hoạch này mang lại lợi thế lớn về cải thiện vùng phủ sóng mạng di động thế hệ mới như 5G và 6G so với phương án phổ thông hiện nay tại Mỹ chỉ là 2×35 MHz. Nhờ đó, các quốc gia trong khu vực có thể tận dụng hiệu quả hơn phổ tần nhằm phục vụ nhu cầu kết nối ngày càng tăng.
Việt Nam cũng đang dẫn dắt nghiên cứu chiến lược quy hoạch băng tần 6 GHz (6425-7125 MHz) dành cho mạng di động thế hệ mới. Dự án này thu hút sự quan tâm đông đảo từ nhiều quốc gia cùng các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu như Ericsson, Nokia hay GSMA. Kết quả nghiên cứu dự kiến hoàn thành vào quý III năm 2026 sẽ là cơ sở quan trọng giúp Việt Nam xây dựng khung pháp lý phù hợp để triển khai mạng lưới 5G/6G tiên tiến với chất lượng vùng phủ sóng vượt trội.
Nhìn sang các cường quốc trong khu vực, Trung Quốc đặt mục tiêu chiếm tới 85% dân số sử dụng dịch vụ 5G vào năm 2027 cùng với hơn 100 triệu kết nối IoT. Họ cũng tập trung phát triển hạ tầng điện toán biên và mở rộng hệ sinh thái ứng dụng đa dạng cho nhiều ngành công nghiệp, tạo điều kiện thúc đẩy chuyển đổi số mạnh mẽ. Nhật Bản cũng đã phủ sóng 5G tới gần toàn bộ dân số và đang hướng tới mở rộng hạ tầng nhằm đáp ứng hơn nữa nhu cầu người dùng cũng như chiến lược phát triển hạ tầng số đồng bộ đến năm 2030.
Hội nghị AWG-35 còn bàn về xu hướng nghiên cứu công nghệ mạng không dây thế hệ tiếp theo – 6G với trọng tâm là tích hợp trí tuệ nhân tạo trực tiếp vào kiến trúc mạng nhằm tự động hóa quản lý phổ tần, tiết kiệm năng lượng và giảm chi phí vận hành. Công nghệ mới hứa hẹn mang lại kết nối liền mạch giữa mạng mặt đất và vệ tinh cùng các dịch vụ tiên tiến dựa trên AI sẽ mở ra nhiều cơ hội kinh doanh đột phá trong tương lai gần.
Tiến sỹ Lê Văn Tuấn kết thúc nhiệm kỳ Chủ tịch AWG
Sau hai nhiệm kỳ liên tiếp trong vai trò Chủ tịch Nhóm Thông tin Vô tuyến APT kéo dài suốt sáu năm qua, Tiến sĩ Lê Văn Tuấn đã được phong tặng danh hiệu Chủ tịch danh dự của AWG nhằm ghi nhận những đóng góp quan trọng của ông đối với sự phát triển lĩnh vực quản lý phổ tần và công nghệ truyền thông vô tuyến tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Dưới sự điều hành của ông Tuấn, nhóm APT đã xuất bản nhiều tài liệu chuyên môn giá trị gồm hai Khuyến nghị chính thức cùng hơn sáu mươi báo cáo nghiên cứu bao trùm các lĩnh vực từ quy hoạch tần số đến kiểm soát can nhiễu cho các hệ thống đa dạng như IMT, vệ tinh, IoT hay giao thông thông minh.
Vai trò lãnh đạo của ông được cộng đồng quốc tế gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ cùng ban thư ký APT đánh giá rất cao. Tiếp nối thành công này, Tiến sĩ Daejung Kim từ Hàn Quốc đã được bầu làm Chủ tịch AWG nhiệm kỳ mới giai đoạn 2026-2028.
Ngoài các nội dung chính về quy hoạch phổ tần và công nghệ mạng di động tiên tiến, hội nghị cũng trao đổi kinh nghiệm về những ứng dụng kỹ thuật mới như sử dụng drone để kiểm soát tần số vô tuyến cũng như xử lý vấn đề can nhiễu giữa mạng 5G và vệ tinh ở băng tần C. Công nghệ sạc điện không dây với mức công suất đa dạng từ vài watt dùng cho thiết bị đeo cá nhân đến hàng chục kilowatt áp dụng cho ô tô điện cũng được thảo luận nhằm mở rộng tiềm năng ứng dụng trong tương lai.
Ngoài ra, các mô hình chia sẻ mạng RAN và phổ tần được xem xét kỹ lưỡng nhằm đảm bảo cân bằng giữa cạnh tranh thị trường và nâng cao hiệu quả khai thác tài nguyên vô tuyến. Việt Nam đóng vai trò chủ trì nghiên cứu giúp định hướng xây dựng khung pháp lý phù hợp để thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.
Công nghệ vệ tinh và đặc biệt là vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO) cũng được nhấn mạnh về vai trò then chốt trong việc thu hẹp khoảng cách số giữa vùng sâu vùng xa và khu vực đô thị thông qua kết nối băng rộng tốc độ cao với độ trễ thấp. Các tiến bộ về vệ tinh định nghĩa bằng phần mềm (SDR), liên kết vệ tinh – vệ tinh cùng các công nghệ AI/ML đang mở ra kỷ nguyên hạ tầng kỹ thuật số toàn cầu linh hoạt hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên bên cạnh cơ hội phát triển to lớn vẫn tồn tại những thách thức về chính sách quản lý phổ tần cũng như an ninh mạng cần được giải quyết để đảm bảo khai thác bền vững nguồn lực không gian vũ trụ phục vụ chuyển đổi số toàn diện.
Hệ thống phát hiện nhiễu di động iSpectra do Việt Nam phát triển đã tạo nên bước đột phá quan trọng trong lĩnh vực quản lý phổ tần vô tuyến tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Giải pháp này không chỉ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ mạng di động mà còn góp phần thúc đẩy chuyển đổi số hiệu quả ở quy mô quốc gia.
Với sự quan tâm rộng rãi từ các nước tham dự hội nghị APT Wireless Group vừa qua cùng việc giao trọng trách nghiên cứu kiểm soát nhiễu bằng AI/ML cho phía Việt Nam, hệ thống iSpectra đang từng bước khẳng định vị trí tiên phong trên bản đồ công nghệ viễn thông hiện đại. Sự kiện này đồng thời củng cố uy tín của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế về quản lý tài nguyên vô tuyến điện tử khi hướng tới chuẩn bị cho tương lai băng tần dành riêng cho mạng 5G/6G thế hệ mới.
