Crystal Palace
Trong bối cảnh địa chính trị tại khu vực biên giới phía Đông NATO ngày càng căng thẳng, Pháp đã quyết định triển khai ba chiến đấu cơ Rafale đến Ba Lan nhằm tăng cường bảo vệ không phận và củng cố sự an toàn cho sườn phía Đông của liên minh. Thông báo này được Tổng thống Emmanuel Macron đưa ra sau khi các vụ xâm nhập không phận bởi drone Nga gia tăng, đánh dấu một bước đi chiến lược nhằm đối phó với các thách thức từ Moscow. Rafale không chỉ là biểu tượng sức mạnh đoàn kết của NATO mà còn là đại diện cho công nghệ hàng không tiên tiến của Pháp, sở hữu khả năng tác chiến đa nhiệm ưu việt giúp nó đáp ứng hiệu quả mọi yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ không phận hiện đại.
Ra đời từ những năm 1980 dưới bàn tay phát triển của Dassault Aviation, tiêm kích Rafale thuộc thế hệ 4.5 đa năng nổi bật trên thế giới. Ban đầu, Rafale được thiết kế để thay thế các máy bay đời cũ của Không quân và Hải quân Pháp, tập trung vào mục tiêu xây dựng một nền tảng có khả năng thực hiện đa dạng nhiệm vụ từ không chiến, tấn công mặt đất, trinh sát đến hỗ trợ hải quân. Đến nay, hơn 280 chiếc Rafale đã được sản xuất và trải qua nhiều chiến dịch thực tế ở Libya, Mali, Iraq và Syria, chứng minh độ tin cậy cao trong môi trường chiến đấu khắc nghiệt. Thiết kế đặc trưng của Rafale gồm cấu hình cánh delta kết hợp với canard phía trước giúp máy bay đạt tốc độ tối đa Mach 1.8 (khoảng 2.200 km/h), phạm vi tác chiến lên tới 3.700 km mà không cần tiếp nhiên liệu. Kích thước nhỏ gọn (dài 15,3m và sải cánh 10,9m) giúp phiên bản hải quân Rafale M có thể vận hành hiệu quả từ tàu sân bay. Yếu tố nổi bật nhất là tính năng “đa nhiệm thực sự” cho phép phi công nhanh chóng chuyển đổi vai trò tác chiến chỉ trong vài giây mà không cần trở về căn cứ, vượt trội so với nhiều đối thủ cùng thế hệ.
Máy bay tiêm kích Rafale: Ảnh: Dylan Myers/defence-blog.com
Một điểm mạnh đáng chú ý của Rafale chính là hệ thống điện tử hàng không tinh vi. Radar mảng pha chủ động (AESA) RBE2 do Thales phát triển có khả năng quét toàn cảnh 360 độ mà không cần bộ phận quay cơ học truyền thống, cho phép phát hiện mục tiêu ở khoảng cách trên 200 km và theo dõi đồng thời hàng trăm mục tiêu khác nhau. Khả năng này đặc biệt quan trọng trong vai trò bảo vệ không phận như tại Ba Lan, giúp Rafale nhanh chóng nhận biết và đối phó hiệu quả với các drone Nga đang ngày càng gia tăng xâm nhập – những mối nguy hiểm khó theo dõi bởi tốc độ thấp và số lượng lớn. Về trang bị vũ khí, Rafale có thể mang tải trọng lên tới 9,5 tấn bao gồm tên lửa không đối không Meteor với tầm bắn lên đến 150 km và dẫn đường bằng radar chủ động, tên lửa chống hạm Exocet uy lực, bom dẫn đường laser cùng tên lửa hạt nhân ASMP-A mạnh mẽ. Hệ thống SPECTRA được trang bị trên máy bay đóng vai trò như một “lá chắn vô hình”, tích hợp trí tuệ nhân tạo giúp phát hiện sớm và gây nhiễu sóng radar đối phương hiệu quả, nâng cao tỷ lệ sống sót lên hơn 90% trong môi trường đe dọa cao. Khi được triển khai tại Ba Lan, các tiêm kích Rafale sẽ phối hợp chặt chẽ với mạng lưới phòng không NATO hiện có gồm lực lượng máy bay Ba Lan và có thể cả Eurofighter từ Anh để tạo thành hệ thống cảnh báo sớm đồng bộ và hiệu quả.
Tiêm kích Rafale sẽ bảo vệ sườn đông của NATO
Việc Pháp triển khai ba chiếc tiêm kích Rafale đến Ba Lan không chỉ đơn thuần là phản ứng trước các sự kiện gần đây khi khoảng 20 drone Nga xâm nhập lãnh thổ Ba Lan – dẫn tới việc quốc gia này bắn hạ một số mục tiêu và kêu gọi áp dụng Điều 4 của Hiệp ước NATO nhằm huy động hỗ trợ đồng minh – mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ từ Paris về sự kiên quyết chống lại mọi hình thức đe dọa đến an ninh khu vực. Tổng thống Macron nhấn mạnh rằng nước Pháp sẽ không nhượng bộ trước áp lực ngày càng gia tăng từ Nga. Cùng với cam kết cung cấp Eurofighter từ Anh Quốc, bước đi này nhằm nâng cao năng lực răn đe sát biên giới phía Đông liên minh trong bối cảnh cuộc xung đột tại Ukraine đang tạo ra nhiều bất ổn lớn. Các nhà lãnh đạo NATO như Tổng thư ký Jens Stoltenberg và Thủ tướng Ba Lan đều đánh giá cao động thái này như một phần trong chuỗi cam kết hỗ trợ cụ thể dành cho an ninh khu vực. Dù lịch trình chi tiết về thời gian triển khai chưa được công bố, việc sử dụng tiêm kích Rafale khẳng định vị trí then chốt của chúng như những “người gác cửa” linh hoạt, có khả năng thực thi nhiệm vụ tuần tra không phận liên tục với hiệu suất cao mà vẫn tiết kiệm nguồn lực.
