Crystal Palace
Dự kiến tới năm 2035, khi các cuộc tranh cãi về NGAD của Mỹ với mức giá lên đến 300 triệu USD mỗi chiếc vẫn chưa có hồi kết và Trung Quốc mới chỉ giới thiệu mô hình sơ khai J-36, Nhật Bản cùng Anh và Ý sẽ chính thức đưa vào biên chế tiêm kích thế hệ thứ sáu mang tên GCAP (Global Combat Air Programme). Đây không đơn thuần là một máy bay chiến đấu tàng hình, mà được thiết kế như “bộ não bay” với khả năng điều khiển cả đàn drone chiến đấu, trang bị vũ khí năng lượng định hướng và đạt tốc độ siêu hành trình Mach 1.8 mà không cần đốt tăng lực. Đặc biệt, GCAP còn có diện tích phản xạ radar nhỏ hơn cả F-22, đồng thời chi phí chế tạo chỉ bằng khoảng hai phần ba so với NGAD của Mỹ. Sự xuất hiện của GCAP hứa hẹn sẽ làm thay đổi cán cân sức mạnh hàng không quân sự tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, khiến F-35 của Mỹ lẫn J-20 của Trung Quốc khó có thể giữ vững vị trí dẫn đầu.
Máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 – GCAP có tải trọng vũ khí gấp đôi so với F-35
Về ngoại hình, GCAP sở hữu thiết kế cánh kim cương đặc trưng kết hợp cùng cánh mũi nhỏ phía trước và loại bỏ hoàn toàn đuôi đứng truyền thống. Bố cục này góp phần giảm thiểu tối đa tín hiệu radar và hồng ngoại, giúp máy bay gần như vô hình đối với các hệ thống phát hiện hiện đại. Lớp vỏ thân được cấu tạo từ vật liệu composite hấp thụ sóng radar tiên tiến nhất cùng lớp phủ tàng hình dựa trên công nghệ từ dự án Tempest của Anh, giúp diện tích phản xạ radar của GCAP chỉ còn dưới 0,001 m² trong dải tần X – ngang ngửa hoặc thấp hơn đáng kể so với những chiến đấu cơ hàng đầu như F-22 và F-35. Kích thước tổng thể lớn hơn nhiều so với F-35A và gần tương đương F-15J hiện đang phục vụ trong Không quân Nhật Bản cho phép GCAP mang theo khối lượng nhiên liệu cũng như vũ khí cực kỳ lớn.
Trái tim của chiến cơ này là cụm động cơ phản lực đẩy biến chu kỳ XF9-1 do IHI Corporation phát triển. Mỗi động cơ có thể tạo ra lực đẩy khô lên tới 11 tấn và tăng lên từ 15 đến 16 tấn khi sử dụng đốt tăng lực, đem lại tổng lực đẩy vượt ngưỡng 32 tấn. Động cơ này linh hoạt chuyển đổi nhanh chóng giữa chế độ tiết kiệm nhiên liệu dành cho hành trình siêu thanh bền bỉ và chế độ công suất tối đa phục vụ cho các pha siêu cơ động ở tốc độ cận âm. Nhờ vậy, GCAP có thể đạt vận tốc tối đa trên Mach 2 cùng khả năng siêu hành trình ổn định từ Mach 1.6 đến 1.8 mà không cần dùng đến đốt tăng lực – ngang bằng với F-22 nhưng có tầm bay cũng như bán kính chiến đấu vượt trội, trên 1.500 km chỉ với nhiên liệu chứa trong thân máy bay.
Đột phá nổi bật nhất của GCAP nằm ở hệ thống điện tử hàng không và trí tuệ nhân tạo tích hợp sâu sắc. Hệ thống radar quét mảng pha chủ động thế hệ mới sử dụng vật liệu gallium nitride (GaN) với hơn 20.000 phần tử thu phát cung cấp khả năng phát hiện mục tiêu tàng hình ở khoảng cách trên 400 km – một con số đáng kinh ngạc trong lĩnh vực tác chiến điện tử hiện nay. Cùng với đó, máy bay được trang bị cảm biến hồng ngoại phân bố toàn cảnh 360 độ cùng cảm biến sóng milimet, hỗ trợ bởi hệ thống gây nhiễu chủ động thông minh do AI điều khiển nhằm vô hiệu hóa các mối đe dọa điện tử.
Phối cảnh tiêm kích GCAP thế hệ thứ sáu
Khoang chứa vũ khí nội thất của GCAP có dung tích gấp đôi so với F-35, đồng thời sở hữu từ sáu đến tám điểm treo ngoài khi không yêu cầu tuyệt đối về khả năng tàng hình. Điều này cho phép máy bay mang theo nhiều loại tên lửa hạng nặng như Meteor (tên lửa không đối không tầm xa), JASSM-ER (tên lửa hành trình), Type 12 cải tiến chống hạm và thậm chí cả vũ khí năng lượng định hướng đang được phát triển chung bởi BAE Systems cùng Mitsubishi Heavy Industries – một công nghệ tiên tiến chưa từng xuất hiện trong các dòng tiêm kích tiền nhiệm.
Một tính năng cách mạng khác giúp định nghĩa chuẩn mực thế hệ sáu của GCAP chính là khả năng kiểm soát đàn drone chiến đấu một cách hiệu quả. Máy bay có thể đóng vai trò “máy bay mẹ”, điều khiển đồng thời từ sáu đến mười chiếc Loyal Wingman – những UAV chiến đấu phối hợp tác chiến trên không cùng phi công con người. Những drone này đảm nhận các nhiệm vụ đa dạng như trinh sát, gây nhiễu điện tử đối phương, mang theo vũ khí bổ sung hoặc thậm chí thực hiện các cuộc tấn công cảm tử nhằm tăng sức mạnh tổng thể cho tổ hợp tác chiến.
Bên cạnh đó, buồng lái của GCAP được trang bị kính thực tế ảo tăng cường toàn phần kết hợp màn hình cảm ứng lớn cùng các điều khiển bằng giọng nói và cử chỉ giúp giảm áp lực công việc cho phi công xuống mức tối thiểu, nâng cao khả năng xử lý tình huống phức tạp trong môi trường tác chiến hiện đại.
Về khía cạnh kinh tế, chi phí mỗi chiếc GCAP dao động từ 200 đến 250 triệu USD theo giá trị năm 2025 – thấp hơn rõ rệt so với NGAD của Mỹ vốn dự kiến vượt quá con số 300 triệu USD mỗi đơn vị. Nhật Bản dự kiến mua ít nhất 120 chiếc để thay thế hoàn toàn phi đội F-2 hiện tại, trong khi Anh và Ý mỗi nước đặt mua khoảng từ 70 đến 90 chiếc. Hơn nữa, các quốc gia như Saudi Arabia, Úc, Ấn Độ hay Indonesia cũng đã bày tỏ sự quan tâm rõ rệt tới chương trình này.
Hiện tại, thiết kế sơ bộ của GCAP đã hoàn tất và đang trong giai đoạn chế tạo mô hình thử nghiệm quy mô thật. Động cơ XF9-1 dự kiến sẽ tiến hành bay thử lần đầu vào năm 2027 – đánh dấu bước tiến nhanh nhất trong cuộc đua phát triển tiêm kích thế hệ sáu trên toàn cầu. Khi chính thức vào phục vụ năm 2035, GCAP hứa hẹn sẽ không chỉ giúp Nhật Bản củng cố vị thế cường quốc hàng không quân sự mà còn thiết lập một trật tự mới trên bầu trời khu vực châu Á – Thái Bình Dương, khiến những dòng chiến đấu cơ nổi tiếng như F-35 Mỹ hay J-20 Trung Quốc phải nhường chỗ cho “quái vật bầu trời” đầy quyền uy đến từ xứ sở mặt trời mọc.
