Tây Ban Nha: Chai cava không còn ngon như xưa

Thiếu đi một chân sút đẳng cấp cho thấy một vấn đề lớn hơn của tuyển Tây Ban Nha lúc này: Chất lượng đội hình suy giảm nghiêm trọng so với chính lịch sử của họ.

Sau lượt trận thứ hai vòng bảng Euro 2020, một con số thống kê thời kỳ hiện đại chỉ ra, giá trị bàn thắng kỳ vọng của tuyển Tây Ban Nha đạt mức 6,06 – cao nhất giải đấu. Điều này có nghĩa, với các vị trí dứt điểm mà những chân sút của La Roja có được, đáng lẽ ra họ phải ghi khoảng 6 bàn. Song thực tế, số bàn thắng đến lúc này của thầy trò Luis Enrique chỉ là 1. Mức chênh lệch lớn giữa kỳ vọng và thực tế trong hoàn cảnh này phản ánh: Khả năng chuyển hóa các cơ hội thành bàn của Tây Ban Nha có vấn đề.

Hàng công La Roja: Morata bị la ó và tiếng vọng lịch sử Tây Ban Nha bị chỉ trích là nhàm chán, còn Alvaro Morata thì bị chính CĐV nhà huýt sáo. Nỗi lo hàng công, nỗi lo bàn thắng, người Tây Ban Nha đã mang nỗi lo ấy suốt nhiều năm rồi.

Từ một Tây Ban Nha không có thủ đô Lần đầu tiên trong lịch sử, ĐTQG Tây Ban Nha không có bất kỳ một cầu thủ nào của Real Madrid. Một thành phố khác cũng cùng “chung số phận” là Seville, khi hai CLB Sevilla và Betis đều không có nhân tố nào góp mặt...

Không cần dùng đến các phương pháp hay con số thống kê, chỉ cần xem và nghe cũng hình dung được. Trước Thụy Điển, Alvaro Morata bỏ lỡ ít nhất 2 cơ hội – trong đó có pha đối mặt với khung thành đối phương, Dani Olmo cũng suýt đã ghi bàn từ một tình huống băng vào đánh đầu cận thành. Còn trước Ba Lan, Morata tìm lại cảm giác ghi bàn nhưng sau đó lại đá bồi lên trời sau khi bóng dội ra từ quả phạt đền hỏng ăn của Gerard Moreno. Cả hai trận đấu ấy, thầy trò Luis Enrique đều bị các CĐV nhà huýt sáo.

Khi Morata bị la ó và chỉ trích, người Tây Ban Nha đòi Luis Enrique phải trao cơ hội cho Gerard Moreno – cầu thủ ghi bàn nhiều thứ hai LaLiga mùa giải trước (chỉ sau Messi). Moreno đúng là đã để lại dấu ấn trong bàn thắng của Morata vào lưới Ba Lan, nhưng cũng chính anh để lại nỗi luyến tiếc trên chấm 11 mét với pha đá hỏng penalty.

Gerard Moreno sút hụt pen ở trận đấu với Ba Lan

Đến khi lâm về bế tắc, Enrique lần thứ hai liên tiếp rút hết 3 tiền đạo ra sân từ đầu trong hệ thống 4-3-3. Ông tìm kiếm sự đột biến từ những Fabian Ruiz, Ferran Torres, Mikel Oyarzabal và Pablo Sarabia. Nhưng không một ai lên tiếng.

Nhìn một cách công bằng, trong cả hai lượt trận vòng bảng đã qua, Tây Ban Nha thực tế luôn chơi ở thế cửa trên, áp đảo thời lượng kiểm soát bóng cho đến dứt điểm. Họ tạo cảm giác có thể thắng, nhưng không bao giờ thắng được.

Họ có những điểm sáng, như khả năng tổ chức pressing đoạt lại bóng nhanh, những miếng đánh thả quả bóng ra sau lưng hàng thủ đối phương từ các đường tạt bóng sớm, hay các pha di chuyển xâm nhập vòng cấm từ những Marcos Llorente và Koke. Nhưng vào những thời khắc quan trọng nhất, họ thiếu đi tiếng nói của một ngôi sao tầm cỡ để trở thành “decisive”, để “quyết định” trận đấu.

Sẽ thật khiên cưỡng nếu nói đội hình Tây Ban Nha lúc này có những nhân tố như thế. La Roja có một đội hình nhiều cầu thủ chất lượng nhưng hầu hết chỉ ở mức điểm 6, điểm 7. Enrique đủ láu cá để né tránh vấn đề, khi trước trận gặp Ba Lan vừa qua, ông tuyên bố trong lịch sử bóng đá Tây Ban Nha, đến mốc 41 trận khoác áo tuyển, chỉ có David Villa là ghi bàn nhiều hơn Morata. Thậm chí, xét trên bình diện châu Âu thời điểm này, chỉ có Harry Kane cũng sau 41 trận cấp tuyển là ghi bàn nhiều hơn Morata.

Các con số ấy không sai, nhưng không đủ sức thuyết phục và giúp Enrique tránh né thực tế: Chất lượng đội hình Tây Ban Nha đã không còn như xưa.

Luis Enrique vẫn đang nhận những chỉ trích lớn về cách chọn người

Việc Luis Enrique không triệu tập bất cứ cầu thủ Real Madrid nào và cũng chỉ có 3 đại diện Barcelona (Busquets, Alba và Pedri) không đơn thuần cho thấy tính cách và sự lựa chọn của riêng HLV người Tây Ban Nha này. Nó phản ánh một khía cạnh sâu sắc hơn.  

Hãy cứ cho rằng Enrique đã sai khi không gọi triệu tập những Sergio Ramos, Nacho, Marco Asensio, Jesus Navas, hay Iago Aspas,… Ngoại trừ Ramos với bản thành tích và kinh nghiệm đồ sộ của một sao số, cho dù mùa giải đã có dấu hiệu xuống dốc bởi các chấn thương, liệu còn ai đủ tầm đẳng cấp thế giới hoặc phát triển đúng những gì tất cả từng kỳ vọng?

Man City là CLB đóng góp nhiều cầu thủ nhất cho La Roja (trước khi mùa chuyển nhượng bắt đầu) gồm Laporte, Torres, Rodri và Eric Garcia, nhưng không một ai trong số họ từng ra sân trong trận chung kết Champions League tại Porto. Laporte, cái tên mà người Tây Ban Nha từ thời Julen Lopetegui đã luôn thèm thuồng, lại bị chính người Pháp bỏ mặc. Nhà vô địch Champions League, Azpilicueta thì dường như khó lòng tìm được suất đá chính trong sự lựa chọn của Enrique.

Tổng cộng, Enrique gọi 10 cầu thủ từ LaLiga và cũng ngần ấy 10 cầu thủ từ Premier League, còn lại là 2 từ Serie A, 1 từ Bundesliga và 1 từ Ligue 1. Thử làm một phép so sánh đơn giản. Kỳ Euro 2008, đội hình tuyển Tây Ban Nha chỉ có 5 cầu thủ từ Premier League, còn lại đều từ các đội bóng trong nước. World Cup 2010, chỉ có 3 gương mặt từ Premier League, còn lại là từ các đội bóng Tây Ban Nha. Đến Euro 2012, cũng chỉ có 4 cầu thủ từ Premier League, còn lại đều từ các CLB LaLiga.

Đội hình Tây Ban Nha ở World Cup 2010 (B/R Football)

Villarreal có thể vô địch Europa League, nhưng sự đi xuống của LaLiga là điều có thể nhìn thấy được ở bình diện châu Âu trong khoảng 3 năm qua. Ngay từ chính giải quốc nội, sức mạnh của Real Madrid và Barcelona cũng không còn được duy trì trong mùa giải vừa rồi, với chức vô địch thuộc về Atletico Madrid và hàng loạt những vấn đề mà hai gã khổng lồ này phải đối mặt. Tính từ kỳ World Cup 2010, chưa bao giờ số lượng cầu thủ mà Madrid lẫn Barcelona đóng góp cho tuyển quốc gia lại thấp như hiện tại.

LaLiga vốn dĩ xưa nay được thu hút bởi cuộc “chạy đua vũ trang” của Real Madrid và Barcelona, bởi những vì tinh tú mà họ sở hữu trong đội hình. Bên cạnh đó, ở thời kỳ hoàng kim, bệ phóng cho những ngôi sao quốc tế mà hai ông lớn này sở hữu còn đến từ chất lượng dàn cầu thủ chính quốc. Điển hình là giai đoạn hoàng kim với các chức vô địch Euro 2008, World Cup 2010 và Euro 2012, những tấm bưu ảnh ngày đó đầy rẫy các ngôi sao đẳng cấp thế giới của La Roja.

Giờ, lứa thế hệ vàng ấy của Tây Ban Nha đã thoái trào. Lứa cầu thủ từng vô địch Euro 2012 của La Roja thì nay, chỉ còn đúng Busquets và Alba – cả hai đều đã trên 30 và luôn tiềm ẩn nguy cơ cao bị quy luật thời gian níu lại trong một khoảnh khắc bất kỳ nào của 90 phút bóng lăn.

Cũng chỉ Busquets, Alba và Thiago Alcantara là những ngôi sao hàng top ở các vị trí họ thi đấu lúc này trong đội hình Tây Ban Nha. Nhưng, Busquets và Alba – như đã nói – luôn có thể trở thành mắt xích yếu bị khai thác của hệ thống. Bản thân vị trí của Alba đã bộc lộ vấn đề này trước Ba Lan, dù phải thừa nhận, anh đã “gánh” còng lưng ở mặt trận tấn công. Busquets chắc chắn sẽ giá trị ở khả năng đưa quả bóng hướng về phía trước với tốc độ cao và mạo hiểm hơn Rodri, nhưng hiện anh chưa ra sân trận nào vì Covid-19. Trong khi, Thiago Alcantara, người có thừa sự ngẫu hứng và đột biến, lại chỉ đang là quân bài dự bị của Enrique.

Đương nhiên, đồng xu luôn có hai mặt. Mặt tích cực của một tập thể không có hoặc ít sao số là không chịu áp lực thành tích hay sự kỳ vọng. Bị xếp chiếu dưới có thể trở thành nền tảng để khai phá những tiềm năng vô hạn chưa được nhận biết nơi các gương mặt trẻ hoặc bị đánh giá thấp. Bản thân các cầu thủ Tây Ban Nha trước khi bước vào Euro 2020 cũng nung nấu quyết tâm thể hiện mình như thế.

Tây Ban Nha của Enrique đã thoát ra những gánh nặng lịch sử, nhưng liệu họ sẽ đi đến đâu?

Enrique có lẽ cũng đã thành công khi xây dựng một tập thể đoàn kết và giàu tự tin theo cách như thế, khi giải phóng gánh nặng của lịch sử, của thế hệ đàn anh đi trước với hoài bão về một tương lai tươi mới và dài hạn. Song, Tây Ban Nha vẫn là một tên tuổi lớn và việc dừng bước ngay từ vòng bảng là điều khó có thể chấp nhận đối với ngay cả những người dễ tính.

Với những người ngoài cuộc, ném đá luôn là chuyện dễ dàng. Chẳng hạn Van der Vaart, trong vai trò của một chuyên gia trên sóng truyền hình, mới đây đã nhận xét: “Tây Ban Nha thật kinh khủng, tất cả những gì họ có thể làm là chuyền bóng từ bên này sang bên kia.” Như bị chạm vào lòng tự trọng, Koke đáp lại: “Ngày qua ngày tại Las Rozas (tổng hành dinh của tuyển Tây Ban Nha), tôi đều đi ngang qua bức ảnh có sự xuất hiện của anh ta, khoảnh khắc Iniesta sút tung lưới Hà Lan.”

Còn với Enrique, ông cảm giác tập thể của mình “như một chai cava (rượu sủi bọt nổi tiếng của Tây Ban Nha) sắp sửa được mở nút”. Có thể Enrique đúng, những gì tốt nhất của Tây Ban Nha vẫn chưa được bộc lộ, như nút chai chưa được bật, khi bọt rượu vẫn chưa sủi. Nhưng chắc chắn, đây không còn là chai cava ngon như của ngày xưa.

Hoàng Thông Le Foot

Thethaoso247 & BLV Anh Quân cùng hợp tác để mang đến mùa hè Euro sôi động cho khán giả.