Crystal Palace
Kỷ lục chạy 100m với thời gian 9,58 giây của Usain Bolt vẫn là cột mốc không thể bị phá vỡ sau gần hai thập kỷ. Thành tích này được xem như cực hạn về tốc độ mà con người có thể đạt được. Các vận động viên hàng đầu tiếp nối Bolt, dù sở hữu nhiều tiềm năng và thành tích nổi bật, vẫn chưa thể vượt qua hoặc chạm đến ngưỡng này. Điều đó đặt ra câu hỏi lớn cho giới khoa học và thể thao: liệu vận tốc tối đa của con người có còn tiến xa hơn nữa?
Bolt bỏ xa đối thủ ở đường chạy tốc độ
Suốt 16 năm kể từ khi Usain Bolt thiết lập kỷ lục thế giới tại Berlin với 9,58 giây, không một vận động viên nào có thể vượt qua thành tích này. Các gương mặt sáng giá như Yohan Blake hay Tyson Gay cùng đạt mức thành tích tốt nhất là 9,69 giây, trong khi Christian Coleman chỉ dừng lại ở 9,76 giây. Những tay chạy trẻ mới như Fred Kerley hay Noah Lyles cũng chưa từng hạ thấp thời gian xuống dưới 9,7 giây. Từ năm 2012 đến nay, không có dấu hiệu nào cho thấy cột mốc 9,74 giây bị phá vỡ – điều trái ngược hoàn toàn với sự thay đổi liên tục ở các cự ly chạy dài như marathon.
Kỷ lục chạy nhanh nhất trên cự ly 100m
Nghiên cứu mới đây của hai học giả John Einmahl và Yi He từ Đại học Tilburg và Đại học Amsterdam đã phân tích hàng nghìn kết quả thi đấu từ năm 1991 tới 2023. Họ đưa ra dự báo giới hạn lý tưởng cho nam giới ở cự ly 100m là khoảng 9,56 giây và rất khó để ai đó phá sâu xuống dưới mức 9,49 giây. Kết luận này đồng thuận với đánh giá trước đó từ giáo sư Mark Denny thuộc Đại học Stanford, người khẳng định rằng vận tốc dưới 9,48 giây gần như không thể đạt được chỉ dựa vào yếu tố sinh học tự nhiên.
Các nhà nghiên cứu nhận định giới hạn sinh lý của cơ bắp và hệ thống gân cùng khả năng tạo lực tác động lên mặt đất chính là những rào cản khó vượt qua. Qua các dữ liệu từ thế kỷ XX đến nay, biểu đồ tiến bộ về tốc độ dần tiệm cận điểm bão hòa – một “điểm dừng” tự nhiên thay vì xu hướng tiến mãi về phía trước.
Một phân tích khác tập trung vào yếu tố cơ chế vận động cho thấy nếu vận động viên có thể rút ngắn thời gian tiếp đất xuống còn khoảng 70 mili giây đồng thời gia tăng sức đẩy mạnh hơn thì thành tích lý thuyết có thể cải thiện tới mức 9,27 giây. Tuy nhiên hiện tại chưa có ai hội tụ đủ điều kiện này trên thực tế và kịch bản vẫn chỉ nằm trong phạm vi giả thuyết.
Công nghệ sẽ chiến thắng?
Ngoài mặc định sinh học, công nghệ và kỹ thuật huấn luyện đang được đặc biệt chú trọng để tìm kiếm bước đột phá mới trong các cuộc đua nước rút. Giày chạy hiện đại sử dụng vật liệu carbon siêu nhẹ đã làm nên cuộc cách mạng ở các cự ly trung bình và dài nhưng với đường chạy 100m thì lợi ích chỉ giới hạn trong phạm vi vài phần trăm giây. Sân đua với bề mặt tối ưu phản hồi lực tốt hơn cùng hệ thống đo đạc chính xác hỗ trợ cải thiện kỹ thuật xuất phát và duy trì tốc độ cũng chưa đủ để phá vỡ rào cản thời gian.
Cuộc thi chạy nước rút không phá kỷ lục
Các đội tuyển hàng đầu như Mỹ, Jamaica và Anh đã đầu tư rất lớn vào công nghệ biomechanical nhằm tối ưu từng chi tiết chuyển động nhưng khoảng cách so với kỷ lục Bolt vẫn chưa thu hẹp đáng kể. Ngoài ra, tâm lý thi đấu đóng vai trò quan trọng không kém. Usain Bolt luôn thể hiện sự tự tin tuyệt đối và phong thái thoải mái trên đường chạy dù chịu áp lực lớn từ truyền thông hay đối thủ. Ngược lại, những vận động viên thế hệ sau thường mang tâm trạng căng thẳng do áp lực phải vượt qua kỷ lục huyền thoại khiến họ khó có thể phát huy tối đa khả năng.
Bolt được xem là trường hợp hiếm có trong lịch sử điền kinh nhờ chiều cao vượt trội (1,95m), kết hợp với tần số bước chân nhanh cùng sải chân dài gần 2,7m. Sức mạnh cơ bắp dẻo dai cùng kỹ thuật hoàn hảo đã tạo nên một chuẩn mực mà thế giới chưa ai tái lập được cho tới nay. Khi thêm vào đó những kết luận khoa học về giới hạn sinh lý của con người thì thành tích 9,58 giây càng trở nên bất khả xâm phạm.
