Crystal Palace
Nexperia, công ty sản xuất chip có trụ sở tại Nijmegen, Hà Lan, chuyên về các loại chip cấp thấp phục vụ cho ngành điện tử tiêu dùng, ô tô và công nghiệp, đã chính thức bị chính phủ Hà Lan nắm quyền kiểm soát. Công ty hiện sở hữu nhà máy tại Đức và Anh. Quyết định này được đưa ra vào ngày 12/10 khi CEO kiêm cổ đông lớn nhất của Nexperia là ông Zhang Xuezheng bị đình chỉ theo lệnh của tòa án. Đây là một động thái hiếm hoi của chính phủ Hà Lan nhằm đối phó với những áp lực mới trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị liên quan đến lĩnh vực công nghệ toàn cầu ngày càng gia tăng.
Theo tài liệu từ Tòa phúc thẩm Amsterdam, phía Mỹ đã yêu cầu Hà Lan thay thế ông Zhang nếu Nexperia muốn tránh bị liệt vào danh sách các thực thể chịu hạn chế xuất khẩu công nghệ từ Hoa Kỳ. Danh sách này bao gồm các công ty bị giới hạn trong việc tiếp cận các sản phẩm, linh kiện và công nghệ do Mỹ phát triển. Việc nằm trong danh sách thực thể đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ không thể nhập khẩu nhiều linh kiện quan trọng từ Mỹ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất và kinh doanh.
Bên ngoài trụ sở Nexperia ở Nijmegen, Hà Lan
Quyết định của Hà Lan diễn ra giữa lúc quan hệ căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng leo thang, đặc biệt sau khi Washington mở rộng lệnh kiểm soát xuất khẩu vào tháng 9 vừa qua. Bộ Thương mại Mỹ đã bổ sung quy định mới gọi là “quy tắc 50%”, theo đó bất kỳ doanh nghiệp nào do một công ty nằm trong danh sách đen sở hữu từ 50% cổ phần trở lên cũng sẽ chịu các hạn chế tương tự. Vì Nexperia thuộc sở hữu hoàn toàn bởi Wingtech – tập đoàn đến từ Trung Quốc đã nằm trong danh sách đen từ cuối năm trước – nên công ty này tự động bị ảnh hưởng và phải chịu các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt.
Phản ứng trước động thái này, phía Bắc Kinh đã nhanh chóng áp dụng các biện pháp giới hạn xuất khẩu đất hiếm – một nguyên liệu thiết yếu sản xuất chip mà Trung Quốc đang nắm giữ nguồn cung lớn trên thế giới. Hành động này khiến Tổng thống Mỹ thời điểm đó đưa ra cảnh báo về khả năng áp thuế nhập khẩu mới ở mức rất cao nhằm đáp trả. Tình trạng căng thẳng thương mại và công nghệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới vì vậy tiếp tục kéo dài, gây ảnh hưởng sâu rộng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.
Chính phủ Hà Lan giải thích quyết định quốc hữu hóa Nexperia dựa trên những “thiếu sót nghiêm trọng trong quản trị doanh nghiệp” mà họ phát hiện được. Bộ Kinh tế nước này nhấn mạnh đây là hành động đặc biệt nhằm bảo vệ chuỗi cung ứng chip quan trọng cho thị trường châu Âu khỏi nguy cơ gián đoạn trong những tình huống khẩn cấp hoặc rủi ro an ninh mạng. Sự can thiệp trực tiếp của nhà nước được xem là cần thiết để đảm bảo nguồn cung ổn định cho các ngành công nghiệp thiết yếu tại khu vực.
Trong tuyên bố chính thức, Nexperia xác nhận quyền giám sát tạm thời của chính phủ Hà Lan sẽ kéo dài một năm. Trong thời gian này, công ty không được phép chuyển nhượng tài sản hay đưa ra các quyết định chiến lược quan trọng nếu không có sự đồng thuận của nhà nước. Đồng thời, hãng cũng bày tỏ hy vọng sẽ tìm kiếm được phương án phù hợp với các quy định kiểm soát của Mỹ để tháo gỡ khó khăn hiện tại.
Bên cạnh đó, Nexperia tiết lộ Trung Quốc đã áp dụng lệnh hạn chế xuất khẩu những linh kiện do họ sản xuất tại nội địa nhưng hiện đang tích cực làm việc với giới chức Bắc Kinh nhằm xin miễn trừ. Trong khi đó, tập đoàn mẹ Wingtech phản đối mạnh mẽ việc bị đối xử mang tính phân biệt và đã sử dụng các kênh pháp lý cùng ngoại giao nhằm hủy bỏ quyết định của Hà Lan.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lin Jian lên tiếng kêu gọi các nước tuân thủ nguyên tắc thị trường và không chính trị hóa vấn đề kinh tế – thương mại. Ông nhấn mạnh rằng Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình trong bối cảnh căng thẳng hiện nay vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Sự kiện quốc hữu hóa Nexperia đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng công nghệ toàn cầu. Mỹ quyết tâm siết chặt kiểm soát các doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc ngay trên lãnh thổ châu Âu, buộc các quốc gia như Hà Lan, Đức hay Anh phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc bảo vệ chuỗi cung ứng nội địa và duy trì mối quan hệ hợp tác kinh tế với Bắc Kinh. Lý do thực sự khiến Hà Lan quốc hữu hóa công ty chip Trung Quốc không chỉ đơn thuần vì yếu tố kinh tế mà còn liên quan mật thiết đến chiến lược an ninh và địa chính trị khu vực.
