Đã hai mùa giải liên tiếp trôi qua dưới triều đại Mikel Arteta, Arsenal đều kết thúc ở vị trí thứ 8 đáng thất vọng trên BXH Premier League. Nếu như chức vô địch FA Cup 2020 đã cứu cho Arsenal khỏi thảm cảnh trắng tay và mất vé tham dự cúp châu Âu thì một năm sau đó, không phép màu nào được tái lập. 2020-21 chính thức trở thành mùa giải tệ nhất của CLB Bắc London trong vòng 15 năm gần đây.
Bất chấp thành tích thi đấu thiếu ổn định suốt hai mùa giải qua, ban lãnh đạo Arsenal vẫn kiên định niềm tin ở mức đáng kinh ngạc giành cho Mikel Arteta. Dẫu không sở hữu lợi thế về năng lực tài chính khi so sánh với các kình địch Big 6, cộng hưởng với tác động đến từ Covid-19, Arsenal đã chi ròng 75 triệu Bảng trên thị trường chuyển nhượng hè 2021. Một năm trước đó, con số xuất hiện trên chi phiếu cũng không thấp hơn là bao, với 55 triệu Bảng.
Tuy nhiên, chất lượng nhân sự của Arsenal vẫn chưa có sự cải thiện rõ rệt, nhất là khi đặt cạnh những đối thủ cạnh tranh trực tiếp cho vị trí trong nhóm dẫn đầu Premier League. Nhìn rộng ra toàn đội hình, với danh sách đăng kí dự kiến 25 cầu thủ cho mùa giải mới, Arsenal sở hữu độ tuổi trung bình chỉ ở mức 24.7, với 11 cái tên trong số đó vẫn thuộc nhóm U23. Non nớt về tuổi tác còn thể hiện qua sự thiếu vắng kinh nghiệm trận mạc đỉnh cao, 12/25 cầu thủ, tức gần một nửa đội hình, chưa từng được hít thở bầu không khí UEFA Champions League. Trong số này, có sự góp mặt của cả 3 tân binh mới cập bến gồm Ben White, Albert Sambi Lokonga và Nuno Tavares.
Độ tuổi trung bình và số lượng cầu thủ trẻ thuộc biên chế Big 6 Premier League 2021-22
Không đội bóng nào trong 5 đối thủ còn lại thuộc Big 6 sở hữu cơ cấu đội hình non nớt về tuổi tác và kinh nghiệm thi đấu như Arsenal. Thậm chí, một số CLB tầm trung bình khá như West Ham United và Aston Villa, vốn nổi tiếng về chất lượng học viện, cũng không dám “mạo hiểm” đi theo con đường Gunners đang đi. Rõ ràng, hệ quả của chính sách thắt lưng buộc bụng trước kia, cộng với định hướng chiêu mộ cầu thủ buộc Mikel Arteta phải đặt niềm tin vào người trẻ, như Emile Smith Rowe hay Bukayo Saka. Đương nhiên, mặt trái của nó đem lại là giờ đây, Arsenal phải chấp nhận đánh bạc với thành tích của chính mình.
Ngoài ra, một vấn đề nổi cộm khác mà Arteta chắc chắn cần cải thiện cho đội bóng nếu muốn có thứ hạng tốt hơn, đó là hiệu quả tấn công. Ở môi trường đề cao tính cống hiến như Premier League với hình tượng tiêu biểu trong quá khứ của Arsenal, thông số hàng công thể hiện trong mùa giải 2020-21 là cực kì đáng thất vọng. Bất chấp sở hữu hàng thủ tốt thứ 3 toàn giải, Arsenal chỉ ghi nhiều bàn thứ 9. Nguyên nhân của vấn đề này đến từ hai yếu tố, số lượng tình huống dứt điểm và hiệu quả kết thúc cơ hội.
Thứ nhất, Arsenal không có được tổ chức tấn công tốt, dẫn tới thực tế là số lượng cơ hội tiếp cận kết thúc cầu môn không cao. Số pha dứt điểm toàn mùa 2020-21 của Arsenal chỉ đạt mức 455 tình huống, kém nhiều đội bóng xếp dưới như Brighton hay Wolves. Một vài chỉ số khác liên quan tới triển khai bóng tấn công của Arsenal cũng dừng ở mức độ trung bình tương tự, lí giải phù hợp cho thành tích phập phù và thứ hạng chung cuộc của đội chủ sân Emirates cuối mùa.
Chọn lọc chỉ số tấn công của Arsenal tại Premier League 2020-21
Thứ hai, ngay cả khi có cơ hội, hiệu suất dứt điểm của các cầu thủ Arsenal cũng không hề cao. Chỉ 31% tổng số tình huống bóng được thực hiện trúng đích, một tỉ lệ quá thấp và chỉ nhỉnh hơn 3/4 CLB xếp cuối bảng xếp hạng. Dẫu vậy, nếu nhìn sâu hơn, Arsenal lại xếp thứ 4 toàn giải về chất lượng vị trí tình huống bóng khi thực hiện dứt điểm, khi chỉ số Bàn thắng kì vọng/Dứt điểm của họ ở mức 0.11. Như vậy, lí do khiến Arsenal không thể chuyển hóa những lợi thế đó thành bàn, có thể kết luận đến từ năng lực dứt điểm của các cầu thủ tấn công.
Không tính số bàn thắng từ chấm penalty, thành tích ghi bàn của Alexandre Lacazette và Pierre-Emerick Aubameyang tại Premier League 2020-21 là thông số tệ nhất trong suốt sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp ghi nhận từ cả hai tiền đạo chủ lực Arsenal. Lacazette chỉ ghi 10 bàn từ tình huống mở, trong khi Aubameyang dừng ở con số 8, bất chấp chất lượng vị trí tình huống bóng thể hiện qua chỉ số bàn thắng kì vọng/dứt điểm gần như không đổi nếu so sánh với 4 mùa giải trước đó gần nhất.
Dù đã bổ sung mới 3 tân binh trong mùa hè, không ai trong số này có sở trưởng là tiền vệ tấn công, nhằm cải thiện khả năng đột biến tấn công và san sẻ gánh nặng cho những măng non như Smith Rowe và Saka. Arsenal đã cho thấy những dấu hiệu tích cực ở nửa sau mùa giải 2020-21, khi Arteta mạnh dạn tích hợp số cầu thủ trẻ tài năng vào đội hình chính thức. Tuy nhiên, đội bóng thủ đô London vẫn cho thấy sự thiếu ổn định vốn dĩ là một phần bản chất của các cầu thủ trẻ. Vì lẽ đó, không quá ngạc nhiên khi Arsenal vẫn đang cố gắng theo đuổi tới những ngày cuối cùng của thị trường chuyển nhượng một chữ kí hàng đầu cho khu vực hàng công.
Arsenal vẫn đang cố gắng tiếp cận Maddison
Dẫu vậy, chợ đã xế chiều, bom tấn khó lòng nổ lớn ở thời điểm hiện tại khi phần lớn các đội bóng đã hoàn thiện công tác đội hình. Với những gì đang sở hữu trong tay, đây là cơ hội cuối cùng cho công thần Arteta chứng minh năng lực, đồng thời nó đóng vai trò bước ngoặt cho Arsenal. Hoặc trở về vị thế ông lớn vốn có, hoặc chìm sâu hơn vào sự mặc định nhìn nhận về một CLB nay chỉ có thể cạnh tranh ở nhóm trung bình.
Hoàng Bách