Crystal Palace
Hình ảnh về những nhân vật võ hiệp với thân thể rắn chắc như thép, sắt hay đồng đã trở thành biểu tượng không thể tách rời trong các tác phẩm của Kim Dung. Điều này khiến nhiều người tò mò về việc liệu môn võ nào trong thực tế có thể giúp người luyện đạt đến trạng thái “mình đồng da sắt” như tiểu thuyết mô tả. Kim Dung qua các tác phẩm như “Ỷ Thiên Đồ Long Ký” và “Anh Hùng Xạ Điêu” đã sáng tạo nên những kỹ năng võ công thần kỳ, khiến các nhân vật trở nên gần như bất khả xâm phạm. Tuy nhiên, sự kỳ ảo này có phần dựa trên nền tảng các phương pháp luyện tập truyền thống vốn tồn tại từ lâu trong võ thuật Trung Hoa.
Kim Dung được biết đến với cách xây dựng thế giới võ thuật phong phú và đầy màu sắc, trong đó các công phu luyện thân nhằm tạo nên lớp giáp bảo vệ cơ thể thường được nhắc đến một cách đặc biệt. Trong “Ỷ Thiên Đồ Long Ký”, nhân vật Không Kiến thần tăng sở hữu “Kim Cang bất hoại thể” khiến cơ thể không thể bị tổn thương. Tương tự, trong “Anh Hùng Xạ Điêu”, vợ chồng Trần Huyền Phong – Mai Siêu Phong đều có thân thể cứng như đồng và sắt nhưng vẫn tồn tại tử huyệt. Những chi tiết này cho thấy Kim Dung đã dựa trên khái niệm “thần công hộ thể” truyền thống, kết hợp với trí tưởng tượng để phát triển những kỹ năng võ công độc đáo.
Không ít người tự phong đã luyện được công phu mình đồng da sắt – Ảnh: XN
Trong phần lớn tác phẩm của Kim Dung, các tuyệt kỹ võ thuật như Thiết bố sam, Kim chung tráo, Thiết đầu công, hay Thiết sa chưởng được mô tả là những hình thức thần công hộ thể khác nhau. Từ đó, hàng loạt cao thủ sở hữu khả năng phòng thủ phi thường xuất hiện xuyên suốt câu chuyện. Bên cạnh tiểu thuyết, thực tế võ thuật truyền thống Trung Hoa cũng đề cao việc luyện tập để tăng sức chịu đựng và rèn giũa cơ thể từ bên trong lẫn bên ngoài.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu những mô tả kỳ ảo của Kim Dung có phải hoàn toàn bịa đặt hay không? Các tài liệu võ học cổ xưa Trung Hoa ghi chép rất nhiều về loại hình “thần công hộ thể” với tên gọi khác nhau. Trong bộ “Thiếu Lâm quyền phổ” thời Minh – Thanh, phần nội ngoại công pháp có trình bày chi tiết về “hộ thân công”, một nhóm bài tập giúp người luyện tăng sức chịu đựng qua việc hít sâu giữ hơi ở đan điền kết hợp với dùng bao cát gõ lên cơ thể để thông kinh mạch và kiện cốt. Sách “Võ học yếu lược” (1735) còn nhấn mạnh về kỹ thuật “Kim chung tráo” sử dụng nội công phối hợp điều tức khiến khí huyết lưu thông và cơ bắp căng cứng như thép.
Kim chung tráo trên phim ảnh – Ảnh: CN
Những phương pháp luyện tập này chính là nền móng để Kim Dung phát triển thành những tuyệt kỹ hộ thể siêu phàm trong tiểu thuyết của mình. Trong thực tế, các bài tập “mình đồng da sắt” được chia làm nhiều dạng khác nhau. Ví dụ như “Thiết bố sam”, phổ biến ở Thiếu Lâm Tự, yêu cầu người tập dần dần chịu đòn va đập từ gậy tre hoặc bao cát để kích thích kinh mạch và tăng độ cứng của gân cốt. Hay “Thiết đầu công” rèn luyện vùng đầu bằng cách chịu va chạm có kiểm soát nhằm tăng khả năng chống chịu thương tổn nhẹ. Thêm vào đó, “Thiết sa chưởng” giúp da tay trở nên dày hơn thông qua việc vỗ vào thùng cát sắt hàng ngày.
Quan điểm của giới nghiên cứu võ học cũng cung cấp cái nhìn thực tế hơn về các nội công hộ thể. Nhà chuyên khảo võ học Tưởng Trọng Đức nhận định rằng “Kim chung tráo” không phải là bí quyết bất tử mà là sự kết hợp giữa khí công và kích thích vật lý nhằm nâng cao phản xạ cơ thể. Những người luyện thành thục có khả năng chịu các lực nhẹ nhưng không thể chống lại được vũ khí sắc bén hay đòn đánh mạnh bất ngờ. Ông cũng cảnh báo người ta nên thận trọng với những màn biểu diễn thần công hộ thể vì chúng dễ dẫn đến hiểu sai và gây nguy hiểm.
Nhiều người thường mang hình ảnh mình đồng, da sắt ra để biểu diễn – Ảnh: XN
Nhìn từ góc độ khoa học hiện đại, khái niệm “thần công hộ thể” có những cơ sở sinh lý rõ ràng. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Thể thao Bắc Kinh năm 2015, việc luyện tập chịu va đập có kiểm soát kéo dài khoảng nửa năm giúp mật độ xương vùng tiếp xúc tăng lên từ 10-15%. Ngoài ra, lớp mô liên kết dưới da cũng trở nên dày hơn, góp phần giảm thiểu tổn thương do va chạm nhẹ. Phản xạ co cơ nhanh nhạy hơn cũng được phát triển tương tự kỹ thuật “bracing” trong thể hình – quá trình siết chặt cơ vùng bụng và lưng nhằm bảo vệ nội tạng khỏi lực tác động.
Tuy vậy, nếu hít thở hoặc giữ khí sai cách cũng tiềm ẩn rủi ro như huyết áp tăng cao hoặc tràn khí phổi cấp tính gây nguy hiểm cho người luyện tập. Do đó những kỹ năng này cần được hướng dẫn bài bản và luyện tập khoa học dưới sự giám sát của chuyên gia uy tín. Như vậy, những người sở hữu kỹ thuật hộ thể chỉ thực sự nâng cao được khả năng chịu lực vật lý ở mức nhất định chứ không hề đạt đến cảnh giới “đao thương bất nhập”.
Dẫu vậy không thể phủ nhận giá trị rèn luyện sức khỏe mà tinh hoa “mình đồng da sắt” truyền thống mang lại. Bên cạnh nâng cao sức chịu đựng cho cơ thể, các bài tập điều hòa khí còn giúp kiểm soát nhịp tim ổn định hơn, cải thiện dung tích phổi và tăng khả năng tập trung tinh thần. Nhiều nghiên cứu so sánh cho thấy võ sĩ Thiếu Lâm thường có phản xạ dây thần kinh cùng khả năng phối hợp tay chân nhanh nhẹn hơn vận động viên thông thường bởi hiệu quả kích hoạt hệ cảm giác qua các bài “đả cốt công”.
Công phu luyện gân cốt, da thịt rắn chắc hơn người thường là có thật – Ảnh: CN
Nhà sinh lý học Hiroshi Tanaka từ Nhật Bản đã gọi quá trình này là “neural conditioning”, tức việc huấn luyện dây thần kinh để chịu kích thích đau ở mức độ cao nhưng vẫn duy trì kiểm soát tâm trí bình tĩnh giúp võ sĩ giữ vững trạng thái khi đối đầu đối thủ. Tuy nhiên khoa học khẳng định giới hạn cơ thể con người luôn tồn tại; chiều dày trung bình của lớp da chỉ vào khoảng 2mm và dù có luyện tập đến đâu cũng không biến thành chất liệu kim loại bất khả xâm phạm.
Tổng kết lại, Kim Dung không hoàn toàn bịa đặt khi miêu tả trạng thái “mình đồng da sắt” nhưng sự kỳ ảo của ông chắc chắn có phần phóng đại vượt xa thực tế hiện hữu. Điều này vô tình tạo tiền lệ cho một số cá nhân lợi dụng danh tiếng để biểu diễn những pha giả mạo mang tính lừa bịp làm ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín kung fu truyền thống Trung Hoa.
