Crystal Palace
Kung fu Thiếu Lâm và nhu đạo Nhật Bản đều là những môn võ truyền thống có lịch sử lâu đời và triết lý võ học sâu sắc. Tuy nhiên, khi đánh giá về mặt thực chiến, sự khác biệt giữa hai môn phái này trở nên rõ ràng hơn. Kung fu Thiếu Lâm nổi tiếng với hệ thống kỹ thuật đa dạng bao gồm quyền cước, đòn tay, đòn chỏ và vũ khí. Môn võ này được phát triển nhằm rèn luyện thân thể, phòng thân và phục vụ cho các giao đấu trên chiến trường cổ xưa. Dù có nền tảng văn hóa phong phú, kung fu Thiếu Lâm hiện nay thường bị đánh giá thiếu tính chuẩn hóa trong thực chiến do không có môi trường thi đấu đối kháng liên tục, dẫn tới sự biến đổi theo hướng biểu diễn nhiều hơn.
Kung fu Thiếu Lâm và Nhu đạo Nhật Bản
Trong khi đó, nhu đạo (judo) được sáng lập vào cuối thế kỷ 19 bởi Jigoro Kano dựa trên nền tảng nhu thuật cổ truyền của Nhật Bản với mục tiêu trọng tâm là ném, khóa và quật ngã đối thủ. Judo tập trung vào các tình huống cận chiến vốn phổ biến trong các cuộc xô xát ngoài đời thực. Trên võ đài hoặc trong tự vệ đường phố, judo giúp người tập kiểm soát đối phương hiệu quả mà không cần phải sử dụng lực quá mạnh. Điều này được minh chứng qua việc judo được tích hợp vào giáo trình huấn luyện của nhiều lực lượng cảnh sát Nhật Bản cũng như các đơn vị an ninh toàn cầu.
Một cảnh trong phim Tinh Võ Môn
Về phương diện thi đấu tổng hợp (MMA), nơi hiệu quả kỹ thuật được thử thách trực tiếp qua các trận đấu thực tế, các kỹ thuật vật, siết và khóa chiếm ưu thế vượt trội. Huấn luyện viên nổi tiếng John Danaher từng nhấn mạnh rằng khả năng kéo đối thủ xuống đất và kiểm soát cơ thể là yếu tố quyết định thành bại trong những trận đối kháng thật sự. Những kỹ thuật cốt lõi của judo chính là nền tảng để Brazilian Jiu-Jitsu phát triển mạnh mẽ, góp phần làm thay đổi bộ mặt của MMA hiện đại.
Kung fu Thiếu Lâm hầu như chỉ có giá trị trình diễn
Khác với kung fu Thiếu Lâm thường dành nhiều thời gian tập trung vào khí công, chịu lực và các bài quyền mang tính biểu diễn cao, judo chú trọng phương pháp đối kháng randori – tức là tập luyện kiểm soát đối thủ trong môi trường áp lực thực tế mỗi ngày. Sự lặp lại trong các buổi tập giúp người học judo hình thành phản xạ nhanh nhạy trước các tình huống nguy hiểm. Chuyên gia huấn luyện Firas Zahabi từng nhận định rằng chỉ những môn võ duy trì được tập luyện đối kháng thường xuyên mới bảo đảm được tính ứng dụng khi bước ra đời thật.
Trong bối cảnh tự vệ đời thường, khi các tình huống xảy ra ở khoảng cách gần hoặc cần trấn áp đối thủ ngay lập tức để thoát thân, judo sở hữu lợi thế rõ rệt nhờ vào hàng loạt kỹ thuật sử dụng phản lực cơ thể và tận dụng điểm yếu trọng tâm của kẻ địch. Các đòn quật đơn giản như seoi-nage hay osoto-gari không yêu cầu động tác phức tạp mà vẫn rất hiệu quả, phù hợp với cả người không chuyên nhiều kinh nghiệm. Ngược lại, kung fu Thiếu Lâm dù có hệ thống tán thủ phong phú nhưng cần luyện tập lâu năm mới đạt độ chính xác cao để phát huy tối đa sức mạnh.
Judo còn ghi điểm nhờ mạng lưới viện nghiên cứu phát triển giáo trình hoàn chỉnh và tiêu chuẩn hóa rộng rãi trên toàn thế giới. Các nghiên cứu tại Viện Thể thao Nhật Bản giai đoạn 2019-2022 đã chứng minh judo nâng cao sức mạnh lõi, cải thiện phản xạ ngã an toàn cùng kỹ thuật kiểm soát – những kỹ năng thiết yếu trong tự vệ cá nhân. Trong khi đó, những nghiên cứu khoa học với kung fu Thiếu Lâm vẫn chủ yếu dừng lại ở lợi ích về thể chất từ các bài quyền truyền thống mà chưa đủ bằng chứng thuyết phục về khả năng ứng dụng trực tiếp trong thi đấu hay giao tranh.
Judo được truyền bá rộng rãi về mặt chiến đấu
Thực tế trên sân đấu chuyên nghiệp cũng cho thấy sức ảnh hưởng vượt trội của judo và các kỹ thuật grappling suốt ba thập kỷ kể từ khi UFC xuất hiện. Royce Gracie – người tiên phong đưa Brazilian Jiu-Jitsu lên đấu trường UFC – vốn xuất thân từ nền tảng judo cổ điển đã tạo nên cú sốc lớn cho giới võ thuật truyền thống lúc bấy giờ. Kết luận chung cho thấy mặc dù kung fu Thiếu Lâm giữ giá trị văn hóa và triết lý cao siêu trong võ học Trung Hoa, nhưng xét về tính thực chiến thì nhu đạo Nhật Bản rõ ràng là lựa chọn vượt trội hơn.
