Crystal Palace
Báo cáo mới nhất công bố tình hình lừa đảo kỹ thuật số tại Đông Nam Á năm 2025 ghi nhận Việt Nam là quốc gia đứng đầu bảng về mức độ khủng hoảng tinh thần của nạn nhân bị lừa đảo trực tuyến. Tình trạng này không chỉ gây thiệt hại tài chính nghiêm trọng mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tâm lý của người dùng. Chi phí tổn thất lên đến hàng tỷ đô la và hàng triệu người dân trở thành mục tiêu của các chiêu trò gian lận qua mạng, trong đó chuyển tiền trực tiếp và ví điện tử là những kênh phổ biến bị khai thác nhiều nhất.
Hacker tấn công trực tuyến
Phần lớn các vụ lừa đảo xảy ra qua chuyển tiền chiếm gần một nửa tổng số trường hợp, kế đến là các giao dịch qua ví điện tử chiếm khoảng 36%. Điều đáng lo ngại là nhiều nạn nhân không báo cáo sự việc cho cơ quan chức năng hoặc chia sẻ với người thân, tạo điều kiện cho hành vi phạm tội tiếp tục phát triển mạnh mẽ tại khu vực này.
Theo báo cáo được thực hiện bởi Liên minh Chống Lừa đảo Toàn cầu kết hợp với các đơn vị chuyên môn, tổng giá trị thiệt hại do lừa đảo trực tuyến tại Đông Nam Á đạt mức 23,6 tỷ USD với trung bình mỗi người mất hơn 660 USD. Singapore và Malaysia cũng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng với con số thiệt hại trên đầu người lần lượt vượt quá 2.100 USD và 1.000 USD. Bản báo cáo nhấn mạnh sự gia tăng nhanh chóng về mức độ tinh vi của các hình thức lừa đảo cũng như tác động tiêu cực về mặt tinh thần đối với nạn nhân, đặc biệt tập trung tại hai quốc gia Việt Nam và Malaysia.
Chuyên gia bảo mật Ngô Trần Vũ, Giám đốc một công ty an ninh mạng hàng đầu tại Việt Nam, cho biết những kênh truyền thông và giao tiếp phổ biến như điện thoại thông minh, ứng dụng gọi điện, nhắn tin Facebook Messenger, Zalo hay Telegram chính là mục tiêu ưu tiên khai thác của các băng nhóm lừa đảo. Đối với nhóm người làm việc văn phòng, các trang web trên máy tính cũng không tránh khỏi nguy cơ bị tấn công giả mạo nhằm đánh cắp thông tin cá nhân và tài chính.
Dù có tới 78% người trưởng thành tự tin vào khả năng nhận biết các chiêu trò lừa đảo nhưng thực tế gần hai phần ba vẫn từng là nạn nhân hoặc ít nhất là bị nhắm mục tiêu. Điều này báo hiệu sự cần thiết phải tăng cường phòng chống bằng các giải pháp kỹ thuật và nâng cao nhận thức cộng đồng để giảm thiểu rủi ro. Nhiều người sử dụng smartphone để thanh toán điện tử hay đầu tư tiền mã hóa nhưng lại thiếu lớp bảo vệ phù hợp khi truy cập mạng xã hội hoặc duyệt web, khiến bản thân dễ dàng trở thành mục tiêu của tội phạm mạng.
“Các cơ quan chức năng liên tục cảnh báo về những thủ đoạn mới mà băng nhóm gian lận đang áp dụng, đặc biệt tận dụng việc rò rỉ dữ liệu cá nhân để tạo dựng niềm tin giả mạo rất thuyết phục. Công nghệ AI được sử dụng để giả giọng nói hay video khiến nạn nhân khó phân biệt thật giả. Khi click vào liên kết hoặc tải ứng dụng giả mạo, mã xác thực ngân hàng và ví điện tử sẽ bị đánh cắp ngay lập tức”, ông Vũ phân tích rõ về cách thức hoạt động tinh vi của tội phạm số.
Báo cáo từ hãng bảo mật quốc tế Kaspersky cho thấy trong nửa đầu năm 2025, ứng dụng bảo mật dành cho Android của họ đã chặn tới 2 triệu lượt truy cập vào các liên kết lừa đảo nhờ tính năng bảo vệ thông báo Notification Protection. Người dùng có thể tải miễn phí phần mềm này trên các kho ứng dụng phổ biến nhằm tăng cường an toàn khi sử dụng thiết bị di động cá nhân.
“Việc thiết lập nhiều lớp phòng vệ kỹ thuật đồng thời cập nhật kiến thức an toàn mạng thường xuyên là điều cần thiết để bảo vệ bản thân trước nguy cơ ngày càng cao của lừa đảo trực tuyến hiện nay,” ông Vũ nhấn mạnh vai trò của sự phối hợp giữa công nghệ và ý thức người dùng trong cuộc chiến chống lại tội phạm mạng.
Một nghiên cứu khác vừa được công bố tháng 9 năm nay từ Netcraft tiết lộ băng nhóm tội phạm quốc tế Lighthouse & Lucid đang vận hành chiến dịch quy mô lớn với hơn 17.500 tên miền giả mạo thuộc hơn 300 thương hiệu nổi tiếng tại 74 quốc gia. Mục tiêu chính là đánh lừa người dùng tải về những ứng dụng giả như các ví tiền mã hóa phổ biến Trust Wallet, MetaMask hay Coinbase nhằm chiếm đoạt bộ mã đăng nhập và lấy cắp tài sản trong ví điện tử.
