Crystal Palace
Trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng căng thẳng, Hải quân Hoa Kỳ vừa ghi nhận một bước tiến lớn với tàu sân bay hạt nhân USS John F. Kennedy (CVN-79) thuộc lớp Ford hiện đại nhất. Chiếc tàu này đã hoàn thành thành công thử nghiệm động cơ đầu tiên vào cuối tháng 9 năm 2025, đánh dấu cột mốc quan trọng trên hành trình trở thành biểu tượng của sức mạnh hàng hải. Với trọng tải vượt trội trên 100.000 tấn và sự tích hợp của nhiều công nghệ đột phá, USS John F. Kennedy hứa hẹn sẽ giữ vị thế thống trị đại dương trong nhiều thập kỷ tới. Tuy nhiên, quá trình phát triển tàu cũng gặp phải những thách thức không nhỏ, khiến Washington phải đối diện với khoảng thời gian thiếu hụt lực lượng tạm thời trong chiến lược quốc phòng biển sâu.
Tàu sân bay USS John F. Kennedy (CVN-79) là con tàu thứ hai trong dòng lớp Ford, sản phẩm của cuộc cách mạng công nghệ đóng tàu quân sự Mỹ. Với chiều dài lên đến 337 mét, nó không chỉ kế tục những giá trị đã được khẳng định từ lớp Nimitz mà còn vượt xa về mặt hiệu năng nhờ việc ứng dụng hơn 23 công nghệ tiên tiến mới. Trong số đó, hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS), radar bán dẫn gallium nitride cùng với thang nâng vũ khí điện từ là các điểm nhấn nổi bật giúp chiếc tàu này làm thay đổi đáng kể cách thức tác chiến trên biển. Mặc dù vậy, những trì hoãn kỹ thuật kéo dài vẫn đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng duy trì tham vọng quân sự hàng đầu của Hải quân Mỹ.
Các công nhân đóng tàu tại Newport News di chuyển USS John F. Kennedy ra sông James cho thử nghiệm động lực
Lớp Ford đại diện cho một bước tiến rõ rệt trong thiết kế tàu sân bay với mục tiêu tối ưu hóa hiệu suất hoạt động và giảm thiểu chi phí vận hành lâu dài. Trái tim của CVN-79 là hai lò phản ứng hạt nhân A1B do tập đoàn Bechtel phát triển, có công suất cao hơn 25% so với loại A4W được sử dụng trên lớp Nimitz trước đây. Hệ thống này cung cấp năng lượng cho bốn trục chân vịt, giúp tàu đạt tốc độ trên 30 hải lý mỗi giờ và vận hành liên tục từ 20 đến 25 năm mà không cần tiếp nhiên liệu. Cuộc thử nghiệm đầu tiên cho thấy động cơ hoạt động ổn định với các chỉ số rung động và nhiệt độ vòng bi nằm trong giới hạn an toàn, tạo tiền đề cho các bài thử biển dự kiến diễn ra vào đầu năm 2026.
Điểm đáng chú ý nhất của CVN-79 là hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS), thay thế hoàn toàn công nghệ phóng hơi nước truyền thống đã lỗi thời. EMALS mang lại khả năng kiểm soát chính xác hơn khi phóng máy bay, đồng thời hỗ trợ đa dạng loại phương tiện bay bao gồm cả máy bay không người lái. Số lượt xuất kích được dự báo tăng lên khoảng 25% so với lớp Nimitz trước đây, tương đương hơn 160 lần mỗi ngày. Song song đó, hệ thống tiếp cận máy bay tiên tiến (AAG) sử dụng động cơ turbo-điện từ giúp giảm áp lực lên khung máy bay khi hạ cánh và mở rộng khả năng phục vụ cho các UAV như MQ-25 Stingray.
Radar kép tích hợp trên tàu gồm AN/SPY-3 và AN/SPY-6(V)3 EASR mang đến khả năng giám sát toàn cảnh 360 độ với độ nhạy gấp 35 lần so với thế hệ radar SPY-1D cũ, nhờ ứng dụng công nghệ bán dẫn gallium nitride cùng chùm sóng số hóa tiên tiến. Sự kết hợp này không chỉ nâng cao khả năng phát hiện mục tiêu mà còn hỗ trợ tích hợp các loại vũ khí định hướng hiện đại như laser chống tên lửa trong tương lai gần. Ngoài ra, hệ thống thang nâng vũ khí điện từ tiên tiến (AWE) có thể vận chuyển đạn dược nặng tới 24.000 pound với tốc độ nhanh hơn gấp rưỡi so với hệ thống dây cáp truyền thống, góp phần rút ngắn thời gian chuẩn bị cho các phi vụ xuất kích.
Được thiết kế từ đầu để tối ưu hóa cho các máy bay thế hệ thứ năm như F-35C Lightning II theo yêu cầu của Quốc hội Mỹ, CVN-79 có khả năng mang theo hơn 80 máy bay đa dạng bao gồm F/A-18E/F Super Hornet, EA-18G Growler, E-2D Hawkeye và CMV-22B Osprey. Thiết kế mô-đun với các phần ‘superlift’ được lắp ráp sẵn giúp rút ngắn đáng kể thời gian xây dựng và bảo trì. Đồng thời, mức độ tự động hóa cao giúp giảm số lượng thủy thủ đoàn xuống còn khoảng 4.660 người, tiết kiệm khoảng 4 tỷ USD chi phí vận hành suốt vòng đời so với các lớp trước đó.
USS John F. Kennedy thử nghiệm quay bằng hệ thống đẩy tại Newport News
Quá trình đóng mới CVN-79 bắt đầu từ năm 2009 với hợp đồng trị giá 3,35 tỷ USD, đặt lườn vào tháng 8 năm 2015 và hạ thủy vào tháng 10 năm 2019. Tính đến nay, cấu trúc tàu đã hoàn thiện khoảng 95%, trải qua các giai đoạn quan trọng như lắp đặt đảo chỉ huy nặng tới 588 tấn vào năm 2019 và thử nghiệm thành công hệ thống EMALS vào năm 2022. Việc thử nghiệm động cơ gần đây minh chứng cho sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà thầu Huntington Ingalls Industries (HII) và Hải quân Mỹ nhằm chuẩn bị cho loạt thử nghiệm biển dự kiến diễn ra vào năm sau tập trung đánh giá radar, thông tin liên lạc và khả năng kiểm soát hư hại.
Sau khi đưa vào hoạt động, USS John F. Kennedy sẽ thay thế chiếc USS Nimitz (CVN-68) – tàu sân bay lâu đời nhất đang phục vụ – và gia nhập Hạm đội số 1 tại căn cứ hải quân Kitsap ở bang Washington vào năm 2029 sau một đợt nâng cấp hạ tầng điện quan trọng. Với tuổi thọ dự kiến kéo dài đến những năm thập niên 2050, CVN-79 sẽ góp phần củng cố sự hiện diện của Hoa Kỳ tại các khu vực chiến lược như Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, Địa Trung Hải và Đại Tây Dương nhằm tăng tính linh hoạt và sức mạnh cho nhóm tác chiến tàu sân bay.
USS Gerald R. Ford – tàu đầu tiên thuộc lớp Ford
Dù sở hữu nhiều cải tiến công nghệ vượt trội nhưng lớp Ford cũng đối mặt với không ít khó khăn kéo dài khiến lịch trình bàn giao bị lùi lại so với dự kiến ban đầu. Ban đầu CVN-79 được kỳ vọng hoàn thành vào năm 2022 theo kế hoạch hai giai đoạn song hiện nay con tàu sẽ chỉ được bàn giao muộn nhất vào tháng 3 năm 2027 – chậm hơn hai năm so với cam kết từ hợp đồng ký kết hồi tháng 7 năm 2025.
Nguyên nhân chính chủ yếu xuất phát từ vấn đề tích hợp hệ thống thang nâng vũ khí điện tử tiên tiến AWE cùng hệ thống tiếp cận máy bay AAG tương tự như trải nghiệm đầy khó khăn trên chiếc USS Gerald R. Ford (CVN-78). Thang nâng vũ khí từng bị đánh giá là “thảm họa” hồi năm 2020 do gặp trục trặc về chất lượng sản xuất và chưa được chứng nhận đầy đủ khiến con tàu phải bàn giao trong tình trạng thiếu hụt một số trang bị thiết yếu.
Việc chuyển sang kế hoạch bàn giao một giai đoạn nhằm đáp ứng yêu cầu vận hành máy bay F-35C từ năm 2020 càng làm gia tăng sự phức tạp trong khâu thi công cùng tình trạng thiếu hụt nhân lực tại xưởng đóng tàu và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu khiến thời gian hoàn thiện bị kéo dài đáng kể.
Sau khi chiếc USS Nimitz giải ngũ vào tháng 5 năm 2026, Hải quân Mỹ sẽ chỉ duy trì hoạt động khoảng mười chiếc tàu sân bay trong gần một năm tiếp theo – tạo ra khoảng trống tiềm tàng ảnh hưởng đến khả năng triển khai lực lượng tại khu vực Trung Đông và châu Á-Thái Bình Dương. Các dự án kế tiếp như USS Enterprise (CVN-80) cũng đang đối mặt với sự chậm trễ kéo dài đến tận năm 2030 do vấn đề nguồn vật liệu.
Hiện tại nhà thầu HII đang cố gắng học hỏi kinh nghiệm từ những sai sót đã xảy ra trên CVN-78 để điều chỉnh quy trình sản xuất cũng như thu xếp nguồn lực nhằm đẩy nhanh quá trình bàn giao tàu mới. Dù vậy, các chuyên gia Nga thuộc trang tin Topwar đánh giá rằng lớp Ford vẫn còn tồn tại nhiều điểm yếu cần được khắc phục để đảm bảo duy trì lợi thế cạnh tranh chiến lược lâu dài trên biển.
