Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng mạnh mẽ tại khu vực biên giới phía Đông của NATO, Pháp đã triển khai ba chiếc tiêm kích Rafale đến Ba Lan nhằm củng cố an ninh vùng trời và tăng cường khả năng phòng thủ cho liên minh. Quyết định này được Tổng thống Emmanuel Macron công bố sau nhiều vụ drone Nga xâm nhập không phận Ba Lan, thể hiện bước đi chiến lược của Paris để đối phó với các thách thức từ Moscow. Rafale không chỉ là biểu tượng sức mạnh hàng không của Pháp mà còn đại diện cho sự phối hợp tối ưu giữa hiệu quả chiến đấu và tính đa nhiệm, giúp nó trở thành lựa chọn ưu việt trong các nhiệm vụ bảo vệ không phận đầy biến động hiện nay.
Tiêm kích Rafale được Dassault Aviation phát triển từ những năm 1980 như một chiến đấu cơ đa nhiệm thế hệ 4.5 hàng đầu thế giới. Ban đầu, chương trình này nhằm thay thế các máy bay lỗi thời của Không quân và Hải quân Pháp, tạo ra một nền tảng có khả năng thực hiện đa dạng nhiệm vụ từ không chiến, tấn công mặt đất cho đến trinh sát và hỗ trợ hải quân. Tính đến nay, hơn 280 chiếc đã được sản xuất và tham gia nhiều chiến dịch trên thực địa như Libya, Mali, Iraq và Syria, chứng tỏ độ tin cậy và hiệu quả trong điều kiện chiến đấu khắc nghiệt. Về thiết kế, Rafale nổi bật với cấu trúc cánh delta kết hợp canard giúp đạt tốc độ tối đa Mach 1.8 (khoảng 2.200 km/h) cùng tầm bay dài tới 3.700 km mà không cần tiếp nhiên liệu giữa chừng. Kích thước nhỏ gọn với chiều dài 15,3 mét và sải cánh 10,9 mét cho phép phiên bản Rafale M có thể cất cánh từ tàu sân bay, rất thích hợp cho lực lượng hải quân. Một điểm đáng chú ý khác là khả năng chuyển đổi vai trò nhanh chóng trong vài giây mà không cần quay về căn cứ – một ưu thế vượt trội so với nhiều đối thủ cùng thế hệ.
Tiêm kích Rafale
Sức mạnh của Rafale còn được thể hiện qua hệ thống điện tử hiện đại hàng đầu. Radar mảng pha chủ động RBE2 do Thales chế tạo cung cấp khả năng quét toàn cảnh 360 độ mà không cần bộ phận cơ học chuyển động. Radar này có thể phát hiện mục tiêu cách xa hơn 200 km và theo dõi đồng thời hàng trăm mục tiêu cùng lúc, rất phù hợp cho nhiệm vụ bảo vệ vùng trời nhạy cảm như tại Ba Lan trước nguy cơ các drone Nga xâm nhập với số lượng lớn và tốc độ thấp nhưng nguy hiểm cao. Về vũ khí trang bị, mỗi chiếc Rafale có thể mang tải trọng lên đến 9,5 tấn gồm tên lửa không đối không Meteor có tầm bắn lên đến 150 km, tên lửa chống hạm Exocet, bom dẫn đường bằng laser và thậm chí cả tên lửa hạt nhân ASMP-A. Hệ thống phòng thủ điện tử SPECTRA thông minh giúp máy bay phát hiện sớm các đe dọa radar và gây nhiễu hiệu quả bằng trí tuệ nhân tạo, nâng cao tỷ lệ sống sót lên tới hơn 90% trong môi trường tác chiến khắc nghiệt.
Máy bay tiêm kích Rafale
Việc triển khai các tiêm kích Rafale đến Ba Lan còn tạo điều kiện để chúng tích hợp tốt với mạng lưới phòng không NATO hiện tại bao gồm các loại máy bay của lực lượng Ba Lan cũng như Eurofighter từ Anh Quốc. Sự phối hợp này hình thành một hệ thống cảnh báo sớm và giám sát không phận toàn diện, góp phần nâng cao khả năng phát hiện và phản ứng trước mọi nguy cơ xâm nhập. Đây là một yếu tố then chốt trong việc bảo vệ sườn đông của liên minh NATO đang chịu áp lực ngày càng lớn từ căng thẳng vùng Ukraine.
Tiêm kích Rafale bảo vệ biên giới đông NATO
Về mặt chiến lược, quyết định đưa ba chiếc tiêm kích Rafale tới Ba Lan là câu trả lời mạnh mẽ đối với việc khoảng 20 drone Nga đã xâm phạm không phận nước này gần đây – sự kiện khiến Ba Lan phải bắn hạ một số máy bay không người lái và kêu gọi áp dụng Điều 4 của Hiệp ước NATO nhằm huy động sự hỗ trợ từ liên minh. Tổng thống Macron đã nhấn mạnh rằng Pháp sẽ không nhượng bộ trước những mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Nga. Cùng với cam kết của Anh về việc triển khai Eurofighter tại khu vực này, động thái của Paris góp phần nâng cao sức mạnh răn đe ở biên giới phía Đông NATO khi tình hình xung đột tại Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu giảm nhiệt.
Phản ứng tích cực từ phía Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg và Thủ tướng Ba Lan Wladyslaw Kosiniak-Kamysz cho thấy rằng đây là một bước đi quan trọng trong chuỗi cam kết hỗ trợ cụ thể dành cho đồng minh ở khu vực biên giới Đông Âu. Mặc dù thời gian triển khai chính thức chưa được công bố chi tiết, nhưng rõ ràng vai trò linh hoạt và sức mạnh đa năng của tiêm kích Rafale sẽ giúp duy trì hoạt động cảnh giới liên tục mà không đòi hỏi nguồn lực quá lớn, góp phần đảm bảo an ninh vùng trời vốn đang chịu nhiều áp lực phức tạp.