Crystal Palace
Năm 2024 ghi nhận thiệt hại lên tới hơn 4.200 tỷ đồng do các hành vi lừa đảo trên không gian mạng liên quan đến tài sản số, theo thông tin từ Thượng tá Nguyễn Thành Chung thuộc Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an. Sự kiện này được công bố tại Diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá” diễn ra sáng 2/10 tại Hà Nội, phản ánh mức độ nghiêm trọng của các rủi ro an ninh trong lĩnh vực tài sản mã hóa cũng như sự cần thiết phải có biện pháp quản lý chặt chẽ để bảo vệ người dùng và nền kinh tế.
Ông Nguyễn Thành Chung nhận định thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam đang phát triển sôi động với hoạt động giao dịch đa dạng. Tuy nhiên bên cạnh các sàn quốc tế hợp pháp, nhiều nền tảng trao đổi tài sản mã hóa giữa cá nhân trên mạng xã hội lại tồn tại dưới dạng “chợ đen” với hàng trăm nghìn thành viên. Các nhóm kín như “Mua Bán USDT Việt Nam” hay “Chợ đen Bitcoin Remitano USDT” thu hút lượng lớn người tham gia nhưng thiếu sự kiểm soát và minh bạch, khiến nguy cơ lừa đảo và mất an toàn ngày càng gia tăng.
Giao dịch qua những kênh này có thể dao động từ vài nghìn đến vài trăm nghìn USDT mỗi ngày, thậm chí cá biệt có những giao dịch lên tới hàng triệu USDT. Điều này đặt ra những thách thức lớn đối với cơ quan quản lý khi dòng tiền khổng lồ chảy ra nước ngoài mà không được giám sát, tạo điều kiện cho việc trốn thuế, gây thất thu ngân sách quốc gia và ảnh hưởng tiêu cực đến ổn định tài chính.
Không chỉ dừng lại ở đó, đặc điểm ẩn danh và khả năng thực hiện giao dịch xuyên biên giới không qua trung gian làm cho tài sản mã hóa trở thành công cụ lý tưởng phục vụ các hoạt động tội phạm công nghệ cao như lừa đảo chiếm đoạt tài sản trực tuyến, rửa tiền qua USDT, phát hành token giả mạo nhằm huy động vốn rồi chiếm đoạt trái phép, cũng như chuyển tiền trái phép ra nước ngoài. Những diễn biến này khiến nhu cầu hoàn thiện khung pháp lý và tăng cường quản lý trên không gian mạng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Bên cạnh đó, việc các sàn giao dịch quốc tế thu thập dữ liệu cá nhân người dùng mà không tuân thủ luật pháp địa phương tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thông tin nghiêm trọng. Các vụ tấn công mạng đã từng gây ra thiệt hại kinh tế hàng tỷ USD càng làm nổi bật sự cần thiết phải củng cố bảo mật và kiểm soát quyền riêng tư trong quá trình vận hành thị trường tài sản số.
Trước những thách thức đó, Thượng tá Nguyễn Thành Chung đưa ra nhiều khuyến nghị trong việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa theo Nghị quyết 05 của Chính phủ. Các tổ chức được cấp phép thí điểm phải đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt quy định về bảo mật hệ thống thông tin ở cấp độ cao nhất. Cá nhân sở hữu tài sản cần lưu ý chuyển đổi tài sản sang giao dịch trong nước trong vòng sáu tháng kể từ khi tổ chức đầu tiên được cấp phép. Ngoài ra, cần nhanh chóng hoàn thiện hành lang pháp luật để xử lý nghiêm các vi phạm liên quan đến tài sản mã hóa và tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý từ giai đoạn cấp phép đến kết thúc thí điểm nhằm đảm bảo hiệu quả quản lý tối ưu.
Thượng tá Nguyễn Thành Chung chia sẻ về bức tranh tội phạm liên quan tài sản mã hóa
Tại diễn đàn, đại diện nhiều cơ quan quản lý, hiệp hội cũng như doanh nghiệp đã tập trung trao đổi về định hướng phát triển thị trường tài sản mã hóa theo Nghị quyết 05 của Chính phủ. Việt Nam hiện đứng thứ ba trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương về dòng vốn đầu tư vào thị trường tiền số với tổng giá trị vượt hơn 220 tỷ USD, tuy nhiên hầu hết hoạt động giao dịch vẫn diễn ra trên các sàn quốc tế, dẫn tới nhiều rủi ro về kiểm soát và an ninh mạng.
Ông Phan Đức Trung – Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số nhận định rằng Luật Công nghiệp Công nghệ số cùng Nghị quyết 05 là hai bước đi nền tảng đầu tiên mở cửa cho sự phát triển bền vững của thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam. Đồng thời ông Tô Trần Hòa – Phó Trưởng ban Phát triển thị trường thuộc Ủy ban Chứng khoán nhà nước nhấn mạnh Nghị quyết 05 tạo cơ sở thực tiễn cho việc quản lý thị trường này bao gồm phòng chống lừa đảo trên mạng, bảo vệ nhà đầu tư cũng như thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài lành mạnh.
Theo ông Hòa, mặc dù số lượng nhà đầu tư tiền mã hóa ở Việt Nam rất đông đảo song trình độ hiểu biết và nhận thức về loại hình đầu tư này còn nhiều khác biệt, đòi hỏi một quá trình nâng cao kiến thức và năng lực tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ để hạn chế rủi ro phát sinh.
Các chuyên gia thảo luận tại diễn đàn về thị trường tài sản số
Ông Vũ Quốc Huy – Giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) cho biết Bộ Tài chính đã chỉ đạo phối hợp giữa Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cùng NIC và nhiều tổ chức liên quan nhằm xây dựng hệ thống đánh giá thực tiễn chính xác hơn. Từ đó sẽ đề xuất hoàn thiện khung pháp lý giúp thị trường ngày càng minh bạch, hiệu quả hơn, đồng thời khai thác tối đa tiềm năng to lớn của ngành tài sản số trong tương lai gần.
Như vậy, với mức thiệt hại gây ra lên tới hơn 12.000 tỷ đồng từ các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng tính chung nhiều năm gần đây, việc xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ kết hợp với nâng cao nhận thức cộng đồng là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn của thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam.
