Crystal Palace
Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam, có hiệu lực từ ngày 9 tháng 9 năm nay, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc phát triển hệ sinh thái blockchain và tài sản số trong nước. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điểm cần làm rõ để cộng đồng hiểu đúng và vận dụng hiệu quả. Trao đổi với Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, ông Phan Đức Trung đã chia sẻ những góc nhìn sắc nét về cơ chế mới này, đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hành tài sản mã hóa dựa trên tài sản thực nhằm hạn chế rủi ro xuất hiện các loại token không có giá trị thực – thường gọi là “token rác”.
Ông Phan Đức Trung nhận định Nghị quyết 05/2025/NQ-CP là bước đi sáng suốt và kịp thời khi nhà nước xác định rõ Real World Assets (RWA) – tài sản thực được chuyển đổi thành dạng token số là trọng tâm ưu tiên trong giai đoạn thí điểm. Đây không chỉ là xu hướng của Việt Nam mà còn phù hợp với dòng chảy chung của toàn cầu. Theo báo cáo từ Boston Consulting Group phối hợp cùng Ripple vào năm 2023, quy mô thị trường RWA dự kiến sẽ đạt gần 19 nghìn tỷ USD vào năm 2033, chiếm khoảng 10% GDP toàn cầu. Việc Việt Nam lựa chọn phát triển mảng này đánh dấu sự đón đầu kịp thời một xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ.
Cơ chế mới mở ra cơ hội tăng thanh khoản cho những tài sản đang tồn tại như bất động sản, hạ tầng hay hàng hóa thông qua việc tiếp cận trực tiếp nhà đầu tư quốc tế mà không phụ thuộc hoàn toàn vào kênh truyền thống như chứng khoán. Điều này được kỳ vọng không chỉ thúc đẩy giao dịch mà còn giúp doanh nghiệp Việt nâng cao khả năng huy động vốn nhanh chóng và linh hoạt hơn. Tuy nhiên, để thị trường phát triển bền vững, hai yếu tố then chốt phải được đảm bảo là tính thanh khoản và minh bạch. Blockchain với khả năng ghi nhận và truy xuất giao dịch rõ ràng từng bước sẽ tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư. Ông Trung cũng lưu ý rằng thị trường thứ cấp và sự liên thông giữa các nền tảng là nhân tố thiết yếu để duy trì sự hấp dẫn lâu dài cho giao dịch tài sản mã hóa.
Về quy định doanh nghiệp được cấp phép phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, ông Trung cho rằng đây là cách tiếp cận thận trọng và hợp lý để đảm bảo năng lực vận hành của các đơn vị chủ quản thị trường sơ cấp. Mức ngưỡng này phù hợp với xu thế phát triển của nền kinh tế khi nhiều ngân hàng lớn đã vượt quy mô vốn hàng chục nghìn tỷ đồng, tạo tiền đề ổn định cho thị trường mới mẻ này. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nhỏ và startup vẫn không bị loại trừ hoàn toàn bởi có thể hoạt động trong các khu vực khởi nghiệp sáng tạo hoặc trung tâm tài chính do Chính phủ quy hoạch như Đà Nẵng hoặc TP.HCM, nơi có môi trường thuận lợi và chính sách hỗ trợ tích cực.
Ông Trung phân tích thêm thị trường tài sản số khác biệt so với thị trường chứng khoán truyền thống khi có thể có ít đơn vị lớn làm đầu tàu ở thị trường sơ cấp kết hợp với nhiều doanh nghiệp nhỏ tham gia thị trường thứ cấp hoặc cung cấp dịch vụ liên kết, góp phần đa dạng hoá hệ sinh thái và gia tăng tính thanh khoản.
Một điểm nổi bật trong nghị quyết là yêu cầu phát hành và chào bán tài sản mã hóa phải dựa trên tài sản thực như bất động sản, trái phiếu hay hàng hóa, đồng thời các giao dịch thanh toán phải sử dụng đồng Việt Nam. Đây được xem là biện pháp thiết yếu nhằm hạn chế sự lan rộng của các loại token không có giá trị thực tế – đã khiến hơn 90% token ra đời từ 2020 đến 2022 mất giá hoặc ngừng hoạt động. Việc gắn chặt token với tài sản thực sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ này và mở ra kênh huy động vốn mới bên cạnh chứng khoán, trái phiếu và tín dụng ngân hàng truyền thống – nhất là đối với những doanh nghiệp nhỏ chưa đủ điều kiện lên sàn.
Về việc thao tác giao dịch bằng đồng nội tệ, ông Trung nhận định đây là giới hạn tạm thời nhưng cần thiết để bảo đảm ổn định chính sách tiền tệ cũng như kiểm soát cán cân thanh toán quốc gia. Nhiều quốc gia phát triển trước đây cũng áp dụng biện pháp tương tự rồi mới dần nới lỏng sang ngoại tệ hoặc đa dạng hóa loại tiền tệ trong giao dịch khi thị trường đạt độ chín muồi.
Ông Phan Đức Trung – Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam
Về quy định bắt buộc nhà đầu tư trong nước phải chuyển tài sản mã hóa về các sàn giao dịch tập trung (CEX) được cấp phép trong nước, ông Trung đánh giá đây là chính sách đặc biệt nhằm bảo vệ quyền lợi người dùng thông qua sự giám sát pháp lý chặt chẽ hơn so với hình thức giao dịch phi tập trung (DEX) hay OTC/P2P vốn chưa được công nhận chính thức. Khi giao dịch trên sàn CEX tuân thủ các quy chuẩn về nhận dạng khách hàng (KYC), phòng chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CFT), nhà đầu tư sẽ được an toàn hơn khi xảy ra tranh chấp hay vấn đề pháp lý.
Thực tế hiện nay chỉ có sàn CEX được cơ quan chức năng cấp phép và bảo hộ pháp lý vì đáp ứng đầy đủ yêu cầu quản lý thông tin giao dịch theo tiêu chuẩn quốc tế như “Travel Rule” của FATF – một trong những yếu tố giúp Việt Nam cải thiện uy tín trên bản đồ tài chính số thế giới. Tuy nhiên, đây cũng tạo ra thử thách nhất định đối với nhà đầu tư đã quen sử dụng sàn quốc tế với đa dạng token và tiện ích phong phú. Ông Trung đề xuất thay vì chỉ dựa vào chế tài bắt buộc, cần xây dựng thêm cơ chế khuyến khích như giảm phí giao dịch hay cung cấp dịch vụ ưu tiên nhằm thu hút người dùng quay trở lại các sàn trong nước một cách tự nguyện.
Ông Phan Đức Trung nhấn mạnh rằng việc phát hành tài sản mã hoá dựa trên tài sản thực sẽ giúp tránh được rủi ro từ các “token rác” – những loại token không gắn liền giá trị thực tế dẫn đến mất niềm tin nhà đầu tư và tiềm ẩn nguy cơ bong bóng thị trường kỹ thuật số. Đây chính là nền tảng vững chắc để xây dựng thị trường tài sản mã hóa an toàn, minh bạch và phát triển bền vững tại Việt Nam.
