Crystal Palace
Vạch vôi là những đường kẻ quan trọng trên sân bóng đá, giúp phân định các khu vực thi đấu và hỗ trợ trọng tài trong việc đưa ra quyết định chính xác. Từ việc định vị điểm sút penalty đến đảm bảo công bằng trong giao bóng, đồng thời hỗ trợ công nghệ VAR theo dõi và kiểm soát các lỗi vi phạm, vạch vôi giữ vai trò không thể thiếu trong hệ thống luật lệ bóng đá hiện đại. Bài viết sẽ lần lượt giải thích vạch vôi là gì, cấu trúc các loại vạch trên sân cũng như tầm quan trọng của chúng đối với phạt đền, giao bóng và VAR.
Vạch vôi là những đường kẻ được tạo nên từ vôi hoặc chất liệu tương tự, nằm trên bề mặt sân bóng đá theo tiêu chuẩn được quy định chặt chẽ bởi FIFA trong Điều Luật thứ nhất liên quan đến sân thi đấu. Độ rộng tối đa của mỗi đường kẻ là 12cm và có thể xuất hiện dưới nhiều hình thái khác nhau như hình chữ nhật, vòng tròn hoặc cung tròn. Các loại vạch chính bao gồm vạch biên xác định giới hạn sân, vòng tròn giữa sân với bán kính 9,15m dùng cho giao bóng, khu vực 16m50 xung quanh khung thành nơi thủ môn được phép sử dụng tay chơi bóng, điểm phạt đền cách khung thành 11m để đặt bóng khi thực hiện penalty, và khu vực cấm địa 5m50 giới hạn vùng hoạt động khi thủ môn phát bóng. Tất cả các vạch này phải rõ nét và được kẻ bằng màu trắng hoặc vật liệu tương phản nhằm đảm bảo dễ nhận biết trên nền sân tiêu chuẩn quốc tế kích thước 105m x 68m.
FIFA có quy định rõ ràng về các loại vạch vôi trên sân.
Vạch vôi đóng vai trò thiết yếu trong việc điều hành trận đấu một cách công bằng và chính xác. Trong tình huống phạt đền, điểm phạt đền cùng khu vực 16m50 xác định vị trí đặt bóng và giới hạn sự xuất hiện của cầu thủ ngoài thủ môn cũng như người thực hiện cú sút penalty để tránh vi phạm luật. Đối với giao bóng, vòng tròn giữa sân đảm bảo rằng đội đối phương phải đứng ngoài phạm vi bán kính 9,15m cho đến khi bóng được đưa vào cuộc chơi nhằm đem lại sự công bằng ngay từ đầu trận đấu. Công nghệ VAR cũng tận dụng các đường kẻ này để hỗ trợ xác định chính xác các lỗi vi phạm như việt vị hay bóng chạm tay trong khu vực cấm địa, từ đó giúp trọng tài đưa ra quyết định khách quan hơn.
Theo quy định mới nhất của FIFA trong các Điều Luật số 1, 8 và 14 cập nhật năm 2025/2026, việc kẻ vạch phải tuân thủ nghiêm ngặt về kích thước và độ rõ nét; nếu các đường kẻ bị mờ hoặc không đúng chuẩn có thể dẫn đến hủy bỏ trận đấu. Khi thực hiện giao bóng, cầu thủ bên đội đối phương bắt buộc phải đứng ngoài vòng tròn giữa sân cho đến khi quả bóng lăn để tránh tình trạng tranh chấp không công bằng. Trong trường hợp sút penalty, thủ môn phải đứng đúng vị trí trên vạch khung thành và không được phép bước qua trước khi cầu thủ đối phương thực hiện cú sút. Những vi phạm này có thể bị xử lý nghiêm như phạt thẻ vàng, hủy bàn thắng hoặc yêu cầu thực hiện lại tình huống penalty.
Một ví dụ điển hình thu hút sự chú ý của dư luận là pha sút penalty tại chung kết Women’s World Cup 2019 giữa đội Mỹ và Hà Lan. Thủ môn Hà Lan được xác định đã bước qua vạch khung thành trước khi cú sút của Megan Rapinoe diễn ra nhưng do lỗi này không làm ảnh hưởng trực tiếp đến bàn thắng nên trọng tài vẫn công nhận bàn thắng đó sau khi VAR can thiệp. Sự kiện này đã thúc đẩy FIFA siết chặt hơn nữa quy tắc về vị trí thủ môn trên vạch khi thực hiện penalty để tránh tranh cãi tương tự trong tương lai. Ngoài ra, tình huống ghi bàn của Nhật Bản vào lưới Tây Ban Nha tại World Cup 2022 cũng minh chứng sức mạnh của công nghệ xác nhận đường biên (Goal-line) khi giúp xác nhận quả bóng chưa đi hết biên ngang dù nhìn qua góc quay truyền hình tưởng như đã ra ngoài.
Tình huống dẫn đến bàn thắng ấn định tỷ số của Nhật Bản trước Tây Ban Nha tại World Cup 2022.
Tại vòng bảng World Cup 2022, công nghệ việt vị bán tự động SAOT lần đầu tiên được áp dụng đã góp phần minh bạch hóa trận đấu đội tuyển Argentina gặp Saudi Arabia. Lionel Messi một lần thoát xuống ghi bàn đã bị từ chối vì việt vị nhờ hệ thống này phát hiện chuẩn xác vị trí vượt tuyến. Sau đó ít phút, Lautaro Martinez cũng bị từ chối bàn thắng do đứng nhỉnh hơn hậu vệ cuối cùng vài centimet lúc đồng đội chuyền bóng. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy sự kết hợp giữa các đường kẻ trên sân cùng công nghệ hỗ trợ đã nâng cao tính công bằng và chính xác cho mỗi trận đấu lớn.
Lautaro Martinez bị xác định việt vị bởi công nghệ SAOT.
Những thắc mắc thường gặp xoay quanh việc sử dụng vạch vôi cũng rất phổ biến. Cụ thể, cầu thủ đội đối phương không được phép đứng trong vòng tròn giữa sân khi giao bóng theo Điều Luật số 8; nếu vi phạm trọng tài có thể yêu cầu giao bóng lại. Thủ môn nếu rời khỏi vị trí trên vạch khung thành trước khi bóng được sút trong tình huống phạt đền sẽ bị cảnh cáo hoặc yêu cầu thực hiện lại cú sút nếu ảnh hưởng đến kết quả. Công nghệ VAR dựa vào các đường kẻ này để tạo ra các đường thẳng ảo phục vụ việc xác định lỗi việt vị hay phạm lỗi xảy ra gần khu vực cấm địa nhằm tăng độ chính xác cho quyết định cuối cùng.
VAR sử dụng các đường biên trong việc kẻ vạch để xác định việt vị.
Có thể nói rằng vạch vôi không chỉ đơn thuần là những nét trắng trên mặt cỏ mà còn là yếu tố then chốt đóng vai trò đảm bảo sự minh bạch và công bằng cho mọi diễn biến trên sân cỏ. Từ việc tổ chức giao bóng đúng luật, phân biệt rõ từng khu vực phạt đền cho tới hỗ trợ hiệu quả công nghệ VAR giúp giảm thiểu sai sót trọng tài — tất cả đều góp phần nâng tầm chất lượng trận đấu chuyên nghiệp. Việc hiểu rõ về vai trò của những đường kẻ này giúp người hâm mộ thêm phần thưởng thức trọn vẹn từng phút giây sôi động của bộ môn vua.
