La Dea đã lên ngôi vô địch đầy xứng đáng tại đấu trường Europa League, vượt qua một Leverkusen đang hừng hực khí thế một cách đầy thuyết phục. Vậy bí kíp để vươn tới vinh quang của đội bóng tỉnh lẻ này là gì?
Vào những năm thập niên1990, huấn luyện viên huyền thoại Arrigo Sacchi đã cùng AC Milan đi đến những thành công tột cùng, bao gồm 5 chức vô địch quốc gia đầy danh giá, trước khi thế giới bước sang thiên niên kỷ mới. Sau những năm tháng lịch sử đó, họ buộc phải chia đôi quyền lực với Juventus của “Gã Đầu Bạc” Marcelo Lippi.
Trong kỷ nguyên hậu Calciopoli, cán cân tầm vóc lại một lần nữa thay đổi. Inter Milan của Jose Mourinho liên tục ngự trị trên đỉnh bóng đá Italia, trở thành tấm gương sáng của xứ sở Mỳ Ống trên đấu trường châu Âu, mà đáng kể nhất chính là cú ăn ba lịch sử vào mùa giải 2010.
Thế rồi người hâm mộ năm này qua năm khác phải chứng kiến sự thống trị tại đấu trường quốc nội của Juventus, nhiều cổ động viên trung lập đã đặt kèo vào những cái tên sừng sỏ như Inter, Milan hay… Napoli. Thực tế đã chứng minh là họ có cơ sở. Nhưng chẳng ai ngờ tới, niềm tự hào của Italia trong những năm qua tại các giải đấu cấp châu lục lại chính là Atalanta của Gian Piero Gasperini.
La Dea cứ lần lượt phá vỡ những cột mốc và kỷ lục, và họ không bao giờ quay đầu ngoảnh lại. Lối đá tấn công như vũ bão làm mê đắm trái tim các tifosi, cộng hưởng với sự tinh quái được tích lũy đã giúp cho đội bóng thành Bergamo chẳng ngán đối thủ nào. Chúng ta đang được chứng kiến sự trỗi dậy của gã khổng lồ tiếp theo, được đúc kết từ những điều nhỏ nhặt nhưng đầy chi tiết.
Khi Gasperini ra mắt trên cương vị huấn luyện viên trưởng câu lạc bộ vào năm 2016, chẳng mấy ai tin tưởng ông. Rốt cuộc, câu lạc bộ kết thúc mùa giải ở vị trí thứ 13, như thế đã có thể coi là thành công rồi. Và mục tiêu khả dĩ trước mỗi mùa giải luôn là cố gắng trụ lại Serie A. Ngay cả đến những cổ động viên lạc quan nhất của Gli Orobici cũng không bao giờ có thể hình dung được ngày họ đứng trên đỉnh châu Âu.
Tuy nhiên, trên thực tế, chủ tịch câu lạc bộ Antonio Percassi đã có cho mình tính toán riêng. Ông không hài lòng với tình trạng của học viện Atalanta vào thời điểm năm 1996 – 1997. Percassi đã có một cuộc cách mạng với chính sách cách tân, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào huấn luyện và đào tạo cốt lõi, do đó cầu thủ trẻ phải là nguồn lực kế cận.
Nhận thức được điều đó, ngài chủ tịch đã thuyết phục thành công Fermo Favini – một trong những tuyển trạch viên được đánh giá cao nhất tại xứ sở Mỳ Ống – rời Como, để trở thành viên gạch đầu tiên phụ trách dự án chiến lược phát triển lứa trẻ tại Atalanta. Hơn 20 năm trời thấm thoát trôi qua, đội bóng tỉnh lẻ đã giành được 17 chức vô địch lớn nhỏ tại các giải trẻ mà họ tham gia.
Học viện của họ là một trong những học viện tốt nhất Italia. Nhiệm vụ cấp thiết là chuẩn bị lực lượng trẻ phù hợp với triết lý của đội một và những chàng trai này sẽ không mất nhiều thời gian để thích nghi với các giải đấu cấp cao. Về mặt này, câu lạc bộ thực sự không có đối thủ. Theo một nghiên cứu toàn cầu được thực hiện bởi CIES vào năm 2014, Gli Orobici sở hữu tới 25 cầu thủ từng được đào tạo ở học viện, thi đấu tại 5 giải đấu hàng đầu lục địa già. Không một đội bóng nào tại Serie A có thể tiệm cận con số đó. Và nó vẫn tăng lên qua từng năm.
Hai trong những học viên xuất sắc nhất và là niềm tự hào của đội Primavera gần đây có thể kể đến Roberto Gagliardini và Alessandro Bastoni. Họ đã từng là những quân bài quan trọng định hình lối chơi của Conte tại Inter Milan. Sau khi được đào tạo bài bản và trải qua môi trường thử thách khắc nghiệt tại các giải trẻ, bộ đôi trên đã giúp đội bóng thu về gần 60 triệu euro. Và chúng ta có thể liệt kê hàng loạt cái tên sao số.
Các cuộc thương thảo đã đem đến nguồn lợi nhuận khổng lồ cho Atalanta. Mô hình tái đầu tư đã mang đến những trái ngọt đầu tiên. Với cấu trúc ổn định như hiện tại, Bergamo sẽ tiếp tục là nơi được các sao trẻ “trao thân gửi phận” trong công cuộc mài giũa để trở thành siêu sao. Dejan Kulusevski đã từng có thi đấu như lên đồng trong màu áo Parma. Tuy nhiên, ít ai biết rằng anh là cầu thủ được La Dea cho Parma mượn và câu lạc bộ sọc xanh đen cũng đã thu về 35 triệu euro từ cầu thủ này. Năm 2018, đội bóng cũng tuyên bố cải tạo sân Gewiss của họ.
Một trong những điểm đáng chú ý là phá bỏ hàng rào, nhằm giúp các cổ động viên trải nghiệm chân thực nhất trên sân. Họ cũng đưa ra dự án tái cấu trúc khan đài Curva Nord. Những thay đổi trên sẽ giúp Atalanta đáp ứng đủ yêu cầu của UEFA. Và việc thường xuyên xuất hiện tại Champions League đã làm dày them bản lĩnh trận mạc của các cầu thủ. Vào thời điểm mà các câu lạc bộ của Italia sở hữu sân vận động riêng chỉ đếm trên đầu ngón tay, chưa nói đến việc cải tạo, Atalanta thực sự là những người đi tiên phong.
Những phương án thay thế các ngôi sao ra đi luôn nằm trong cái đầu bạc đầy “sỏi” của Gasperini. Diallo, Romero hay Højlund phải “lên đường” luôn nếu được giá. Vậy tại sao 500 triệu euro cứ về túi đội chủ sân Gewiss dễ như bỡn vậy?
Atalanta hết lần này đến lần khác chứng minh rằng họ biết cách đưa các sao mai tuổi teen đi đúng hướng để trở thành ngôi sao. Jatin Dietl, chuyên gia của Transfermarkt Serie A, cho biết: “Họ có một hệ thống đào tạo trẻ cực đỉnh, một trong những hệ thống tốt nhất ở Ý và là một trong những cơ sở tuyển trạch xếp top đầu trên toàn thế giới,” Ông tiếp tục: “Và trên hết, họ đã quen chơi với một phong cách bóng đá nhất quán trong nhiều năm nay, vì vậy các tuyển trạch viên và giám đốc thể thao biết chính xác những đặc điểm nổi bật mà một cầu thủ phải có để có thể thi đấu ở Bergamo. Ngoài ra, nơi đây đáp ứng bầu không khí yên tĩnh, tránh ồn ào và không có nhiều áp lực. Điều này giúp các cậu bé hòa nhập và phát triển một cách yên bình.”
Không giống như hầu hết các câu lạc bộ ở giải đấu hàng đầu Ý, Atalanta là một trong hai câu lạc bộ duy nhất ở Serie A sử dụng đội U23 ở các giải đấu hạng dưới. Đội bóng này mang đến cơ hội vô giá cho các cầu thủ trẻ thử sức ở môi trường bóng đá chuyên nghiệp với trình độ khá, điều này thúc đẩy sự phát triển của họ một cách rõ ràng và cũng là bước chạy đà cho đội một Atalanta.
Sau đó, khi chúng ta kết hợp những lợi thế về cấu trúc đó với thực tế là câu lạc bộ gần đây đã chiêu mộ được Roberto Samaden - được coi là huấn luyện viên học viện trẻ giỏi nhất của bán đảo - từ Inter Milan vào mùa hè năm ngoái, điều đó khẳng định rằng các cầu thủ cũng như huấn luyện viên đều mong muốn cống hiến thời gian, tâm sức và tiền bạc như thế nào. Lợi nhuận thu về đội bóng và thành tích của đội một chính là kim chỉ nam dẫn lối cho mọi đường đi nước bước tại đây. Và đêm qua, người ta đã phải vỗ tay tán thưởng nhiệt liệt cho sự đồng lòng đáng khâm phục ấy. Sau 25 năm, Europa League đã trở lại với nước Ý!