Crystal Palace
Sự kiện ra mắt dự án OctoAI diễn ra tại Đại học Bách khoa Hà Nội ngày 19/10 đã minh chứng cho bước tiến mới trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực giáo dục. Dự án này được phát triển nhằm hỗ trợ giáo viên Việt Nam làm chủ công nghệ và sử dụng AI hiệu quả trong công tác giảng dạy. Trong bối cảnh AI không ngừng thay đổi và phát triển nhanh chóng, OctoAI hướng tới việc rút ngắn thời gian đào tạo giáo viên bằng cách cho phép chính AI huấn luyện AI, mở rộng quy mô tiếp cận công nghệ trên toàn quốc. Đây được coi là bước đi quan trọng để chuẩn bị cho nền giáo dục hiện đại, đồng thời nhấn mạnh vai trò của hai kỹ năng sống còn: giải quyết vấn đề và tư duy phản biện, giúp con người khai thác sức mạnh của AI một cách an toàn và hiệu quả.
OctoAI là sáng kiến do tổ chức STEAM for Vietnam cùng các đối tác chiến lược đồng phát triển nhằm tăng tốc đào tạo giáo viên sử dụng trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy. Nhà sáng lập STEAM for Vietnam, ông Trần Việt Hùng, chỉ rõ thực trạng hiện nay khi mỗi năm chỉ có khoảng 100.000 giáo viên được đào tạo về AI trong khi tổng số giáo viên tại Việt Nam vượt quá 2 triệu người. Với phương pháp truyền thống, sẽ mất tận hai thập kỷ để toàn bộ lực lượng giáo viên bắt kịp với xu hướng công nghệ mới, trong khi AI lại biến đổi liên tục theo từng ngày. Chính vì vậy, OctoAI áp dụng cách tiếp cận đổi mới: dùng AI tự động huấn luyện những hệ thống AI khác nhằm gia tăng nhanh số lượng người thụ hưởng, dự kiến thử nghiệm với 5.000 giáo viên trong quý cuối năm và đặt mục tiêu phổ cập AI đến tất cả giáo viên vào năm 2026.
Ông Trần Việt Hùng, nhà sáng lập STEAM for Vietnam, giới thiệu về dự án OctoAI sáng 19/10 tại Hà Nội.
Không đơn thuần là một công cụ hỗ trợ soạn bài giảng, bản demo của OctoAI cho thấy khả năng tạo ra cả một khóa học hoàn chỉnh từ khung chương trình, video bài giảng, slide trình chiếu đến tài liệu tham khảo, bài tập thực hành và đề thi đánh giá. Ngoài ra, hệ thống còn thu thập dữ liệu tương tác của học sinh để đề xuất các chiến lược học tập cá nhân hóa phù hợp với từng em. Nhờ vậy, giáo viên có thể tiết kiệm đáng kể thời gian quản lý và dành nhiều tâm huyết hơn vào việc hướng dẫn chuyên sâu cũng như mở rộng cơ hội học tập đến những vùng sâu vùng xa hay nhóm học sinh có hoàn cảnh đặc biệt.
Dự án OctoAI đồng hành cùng giáo viên trong kỷ nguyên số, hướng tới mục tiêu bình dân học vụ AI.
Tại sự kiện, ông Trần Việt Hùng đặc biệt nhấn mạnh hai kỹ năng thiết yếu cần có để sống chung và phát huy hiệu quả cùng trí tuệ nhân tạo. Kỹ năng đầu tiên là giải quyết vấn đề – khả năng xác định đúng yêu cầu và đặt ra các đầu bài chính xác để giao việc cho AI một cách hiệu quả nhằm nhận được kết quả hữu ích nhất. Thứ hai là tư duy phản biện – kỹ năng giúp con người kiểm chứng thông tin trước khi tin tưởng tuyệt đối vào kết quả do AI đưa ra bởi AI vẫn có thể mắc lỗi hoặc thậm chí cung cấp thông tin sai lệch. Những năng lực này đảm bảo sự tương tác giữa con người và máy móc trở nên khoa học và an toàn hơn.
Về mặt ứng dụng thực tế, ông Hùng cho rằng hiện nay nên ưu tiên để giáo viên trực tiếp sử dụng AI trong dạy học còn học sinh tiếp cận gián tiếp qua sự hướng dẫn của giáo viên bởi vì AI vẫn chưa đủ độ tin cậy để các em dùng độc lập. Khi công nghệ trở nên an toàn và phát triển hơn, việc đưa học sinh trực tiếp tiếp xúc với AI sẽ được xem xét sau này. Giải pháp tiếp cận gián tiếp này vừa đảm bảo an toàn vừa tận dụng tối đa sức mạnh mà trí tuệ nhân tạo đem lại cho quá trình học tập.
Bên cạnh đó, đại diện UNICEF tại Việt Nam, bà Silvia Danailov cũng nhìn nhận trí tuệ nhân tạo là một cơ hội lớn để thu hẹp khoảng cách bất bình đẳng trong giáo dục. AI mở rộng khả năng tiếp cận công nghệ số một cách toàn diện cho mọi trẻ em bao gồm cả những em khuyết tật hay sống ở vùng sâu vùng xa và trẻ em thuộc các dân tộc thiểu số. Không những thế, đây còn là dịp tăng tỷ lệ nữ sinh tham gia các ngành STEM – lĩnh vực vốn ít được quan tâm đúng mức trước đây. Tuy nhiên song song với tiềm năng đó là những thách thức lớn về quyền riêng tư dữ liệu, bảo vệ trực tuyến cũng như trách nhiệm minh bạch cần phải được quản lý chặt chẽ khi triển khai tại trường học.
Ông Ruici Tio – Giám đốc Chính sách An toàn khu vực APAC thuộc một tập đoàn công nghệ lớn chia sẻ quan điểm kỹ thuật rằng để trí tuệ nhân tạo thật sự phát huy hiệu quả trong môi trường giáo dục Việt Nam thì việc xây dựng mô hình ngôn ngữ tiếng Việt chuẩn xác cùng tài nguyên phù hợp với khung chương trình của Bộ Giáo dục là cực kỳ cần thiết. Việc “nhập khẩu” nguyên trạng các công cụ nước ngoài sẽ không đáp ứng được yêu cầu đặc thù địa phương. Quá trình phát triển bao gồm xây dựng dữ liệu ngôn ngữ địa phương và nội dung nâng cao hiểu biết về AI (AI literacy) trước khi triển khai các công cụ tùy chỉnh dành riêng cho giáo viên.
“Trí tuệ nhân tạo đang phát triển với tốc độ chóng mặt và chúng ta phải đảm bảo cung cấp đầy đủ các năng lực cốt lõi cùng chương trình đào tạo bài bản cho đội ngũ giáo viên trên khắp đất nước để họ có thể truyền tải sức mạnh này đến từng học sinh,” đại diện doanh nghiệp chia sẻ thêm. Qua đó khẳng định vai trò then chốt của con người trong việc hợp tác linh hoạt với trí tuệ nhân tạo nhằm đạt nhiều thành tựu hơn nữa trong lĩnh vực giáo dục nói riêng và xã hội nói chung.
