Crystal Palace
Ngày 10/9/2025, Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia tổ chức hội thảo chuyên sâu về chiến lược trí tuệ nhân tạo (AI) và kiến trúc dữ liệu dành cho các tổ chức và doanh nghiệp. Sự kiện thu hút sự tham gia của nhiều nhà khoa học, đại diện doanh nghiệp cùng các cơ quan hoạch định chính sách nhằm trao đổi, phân tích và tìm hướng đi thống nhất trong phát triển AI và dữ liệu tại Việt Nam. Các ý kiến đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng nền tảng dữ liệu quốc gia vững chắc để không bị tụt hậu trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.
PGS.TS Nguyễn Ái Việt, Viện trưởng Viện Công nghệ và Giáo dục Trí tuệ mới Tạo sinh (IGNITE) phát biểu tại hội nghị.
Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Ái Việt, Viện trưởng Viện Công nghệ và Giáo dục Trí tuệ mới Tạo sinh (IGNITE), nhấn mạnh rằng dữ liệu đang trở thành tài nguyên quý giá của nền kinh tế số. Ông cảnh báo rằng những quốc gia biết tận dụng hiệu quả nguồn dữ liệu sẽ nhanh chóng bứt phá, còn những quốc gia chậm chân có nguy cơ bị bỏ lại phía sau. Theo ông, kỷ nguyên số đang mở ra nhiều thách thức từ mặt thể chế đến văn hóa và đổi mới sáng tạo, nhưng cũng là thời điểm để trí tuệ và bản lĩnh dân tộc Việt Nam được khẳng định rõ nét.
Ông cho biết Việt Nam không thể chỉ dừng lại ở các khẩu hiệu hay phong trào phát triển công nghệ mà cần phải xây dựng chiến lược bài bản với kiến trúc khoa học cụ thể. “Những khái niệm tưởng chừng xa xôi như kiến trúc dữ liệu, phương pháp luận dữ liệu hay mô hình chiến lược quốc tế phải được áp dụng làm nền móng cho con đường phát triển trí tuệ Việt Nam trong giai đoạn AI bùng nổ”, ông nói thêm.
Ông Trần Văn Khải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban KHCN & MT của Quốc hội cho rằng Việt Nam cần sớm ban hành luật về AI.
Cùng quan điểm đó, ông Trần Văn Khải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về một khuôn khổ pháp lý cho công nghệ AI ở Việt Nam. Ông dẫn chứng Nghị quyết 57 đặt mục tiêu đưa Việt Nam vào nhóm dẫn đầu Đông Nam Á về AI vào năm 2030, đồng thời khẳng định giai đoạn 2025–2026 là thời điểm vàng để hoàn thiện Luật AI nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển cũng như kiểm soát công nghệ này.
Luật AI dự kiến sẽ quy định các nguyên tắc cơ bản như đảm bảo AI phục vụ con người theo hướng nhân văn, bảo vệ quyền riêng tư và giữ vững các giá trị đạo đức. Ngoài ra, luật sẽ quản lý rủi ro bằng việc tăng cường minh bạch, bắt buộc gắn nhãn nội dung do AI tạo ra nhằm ngăn chặn tin giả lan truyền. Mô hình sandbox cũng được đề xuất để thử nghiệm ứng dụng trong môi trường an toàn kiểm soát cùng với việc xác định rõ trách nhiệm pháp lý đối với các bên phát triển công nghệ này.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhấn mạnh vai trò của dữ liệu trong kỷ nguyên kinh tế số.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương – Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia thuộc Bộ Công an và cũng là Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia – nhận định dữ liệu đang trở thành yếu tố sản xuất thứ tư sau lao động, vốn và đất đai. Với hơn 100 triệu dân cùng tốc độ chuyển đổi số nhanh chóng, Việt Nam sở hữu một kho báu dữ liệu đồ sộ chưa được khai thác hết tiềm năng.
Theo Thiếu tướng Cương, dữ liệu không chỉ là nguồn lực độc lập mà còn có khả năng nâng cao hiệu suất lao động, tối ưu hóa vốn đầu tư và sử dụng đất đai hiệu quả hơn. Đây chính là lợi thế cạnh tranh quan trọng giúp nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế trong kỷ nguyên số.
Tuy nhiên bên cạnh cơ hội lớn cũng tồn tại nhiều thách thức mang tính hệ thống trong việc quản trị nguồn dữ liệu này. Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng dữ liệu phân mảnh, thiếu sự kết nối đồng bộ giữa các đơn vị; đồng thời chủ quyền và quyền quản trị dữ liệu vẫn còn hạn chế nghiêm trọng.
Điểm đáng lo ngại hiện nay là nguy cơ “thuộc địa hóa dữ liệu” khi phần lớn thông tin cá nhân của người dùng Việt Nam được lưu trữ trên các nền tảng nước ngoài như mạng xã hội quốc tế. Điều này kéo theo hệ quả phụ thuộc vào công nghệ ngoại lai, thất thoát giá trị nội sinh và tiềm ẩn rủi ro an ninh mạng nghiêm trọng.
Nhằm ứng phó với tình trạng này, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương đề xuất ba nhóm giải pháp trọng tâm: xây dựng hệ thống quản trị dữ liệu quốc gia đồng bộ dựa trên bốn trụ cột thể chế vững chắc, hạ tầng công nghệ hiện đại, quy trình vận hành chuẩn mực và con người đủ năng lực; đồng thời thúc đẩy phát triển năng lực khai thác dữ liệu toàn diện dựa trên hợp tác đa ngành; cuối cùng là kiến tạo hệ sinh thái dữ liệu bền vững với sự tham gia của Nhà nước, doanh nghiệp, viện nghiên cứu và cộng đồng dân cư cùng hưởng lợi.
Các chuyên gia tham dự hội thảo đều thống nhất rằng AI và quản lý dữ liệu không đơn thuần là lĩnh vực kỹ thuật mà đã trở thành yếu tố chiến lược quyết định chủ quyền công nghệ và sức cạnh tranh quốc gia. Việc tận dụng kho báu dữ liệu khổng lồ cùng tiềm năng to lớn của AI chỉ đạt hiệu quả khi Việt Nam biến những cam kết thành luật pháp rõ ràng, chiến lược bài bản và hành động cụ thể thay vì chỉ dừng lại ở khẩu hiệu suông.
