Crystal Palace
Thiền – Võ là nền tảng bền vững giúp Thiếu Lâm Tự duy trì sự sống lâu dài và phát triển vượt bậc qua hàng thế kỷ. Truyền thống độc đáo này bắt nguồn từ Bồ Đề Đạt Ma, người sáng lập Thiếu Lâm Tự, đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa thiền định và luyện tập võ thuật. Sự giao thoa giữa tinh thần thiền tĩnh và vận động thể chất mạnh mẽ không chỉ tạo nên sức mạnh chiến đấu mà còn nâng cao ý thức và khả năng kiểm soát bản thân của võ tăng, khiến Thiếu Lâm trở thành biểu tượng bất diệt trong văn hóa võ thuật Trung Hoa.
“Tham thiền trước, luyện công sau” là nguyên tắc cốt lõi của Thiếu Lâm Tự từ thuở sơ khai, khi Bồ Đề Đạt Ma đến truyền dạy thiền học và võ thuật sau ba thập kỷ thành lập ngôi chùa dưới thời Bắc Ngụy. Hình ảnh vị tổ sư ngồi đối mặt vách đá trong chín năm ròng để tu hành, rồi đạt được giác ngộ sâu sắc chính là biểu tượng sống động cho triết lý gắn kết giữa thiền và võ thuật của Thiếu Lâm. Triết lý này không chỉ giữ gìn truyền thống mà còn chứng minh tầm nhìn vượt thời đại khi nhiều xu hướng thể thao hiện đại như yoga, thiền chánh niệm và các phương pháp rèn luyện tâm trí ngày nay đều bắt nguồn từ yếu tố thiền đã được áp dụng từ lâu trong Thiếu Lâm.
Về tôn chỉ, võ tăng Thiếu Lâm giữ cuộc sống thanh đạm, gần gũi thiên nhiên, phù hợp với việc luyện võ – Ảnh: ARTISAN
Bồ Đề Đạt Ma được xem là tổ sư đầu tiên khơi nguồn cho sự hòa quyện giữa thiền định và rèn luyện thể chất – tiền đề cho phong cách Thiền – Võ của Thiếu Lâm Tự. Nhiều nghiên cứu khoa học hiện đại đã phân tích lịch sử phát triển của nhà chùa và lý giải tại sao nó vượt lên trên các môn phái võ truyền thống khác ở Trung Quốc để trở thành trụ cột văn hóa võ thuật nổi bật nhất. Theo giáo sư Peter Lorge – tác giả của tác phẩm “Chinese Martial Arts: From Antiquity to the Twenty-First Century”, điểm khác biệt lớn nhất của Thiếu Lâm chính là tính tôn giáo gắn liền với việc rèn luyện, làm cho các bài quyền không đơn thuần là kỹ thuật chiến đấu mà còn mang giá trị tinh thần sâu sắc. Qua nhiều thế kỷ, triết lý này tiếp tục được phát huy thông qua các bài quyền như Lục Hợp Quyền hay La Hán Quyền cùng các kỹ thuật nội công nhấn mạnh nhịp thở đều đặn và sự chuyển trạng thái linh hoạt giữa tĩnh và động.
Võ công Thiếu Lâm đời đời được tôn xưng là có lý do – Ảnh: ARTISAN
Bước sang thế kỷ XXI, triết lý Thiền – Võ lại càng được đánh giá cao khi chứng minh sự tương đồng với những phương pháp chăm sóc sức khỏe hiện đại như yoga và thiền chánh niệm đang phổ biến toàn cầu. Các chuyên gia về sức khỏe thể thao phương Tây thường nhấn mạnh rằng cách thức luyện tập tâm trí qua thiền không chỉ cải thiện hiệu quả các hoạt động thể chất mà còn đem lại lợi ích toàn diện cho sức khỏe tinh thần – điều mà khoa học khó giải thích bằng con số đơn thuần. So với yoga chú trọng vào kéo giãn và cân bằng nhẹ nhàng thì Thiền – Võ phản ánh sự kết hợp hài hòa giữa thiền định và vận động nhanh mạnh, có tính chiến đấu cao hơn. Dù hình thái khác biệt nhưng cả hai đều hướng đến mục đích cuối cùng là thống nhất hoàn hảo giữa thân thể lẫn tinh thần.
Nhiều du khách nước ngoài đã xin tăng nhân Thiếu Lâm chỉ giáo về thiền – Ảnh: XHN
Cần lưu ý rằng khái niệm “thiền” trong Thiếu Lâm không chỉ đơn thuần là ngồi tĩnh tọa hay những cuộc khổ tu gian nan như Bồ Đề Đạt Ma từng trải qua. Thực tế, thiền được thể hiện qua lối sống tự cung tự cấp của các tăng nhân bao gồm canh tác nông nghiệp và sinh hoạt hòa hợp với thiên nhiên. Ngọn núi Tung Sơn, nơi tọa lạc của ngôi cổ tự với cảnh quan hùng vĩ cùng không khí trong lành đã tạo môi trường thuận lợi cho việc tu dưỡng công phu cũng như rèn luyện thân thể cho các võ tăng. Những hoạt động leo núi hay trekking ngày nay vốn mang mục đích tạo điều kiện thư giãn tâm trí tương tự như vậy. Chính nhờ yếu chỉ này mà Thiếu Lâm Tự vẫn kiên cường vượt qua mọi biến cố lịch sử cũng như những thử thách trong giới võ thuật chuyên nghiệp hiện đại.
Phong cảnh hùng vĩ của Tung Sơn – Ảnh: ARTISAN
