Crystal Palace
Mô hình chuyển nhượng kiểu “mượn trước, trả sau” đang trở thành một xu hướng phổ biến trong các thương vụ tại Ngoại hạng Anh. Các câu lạc bộ tận dụng hình thức hợp đồng cho mượn kèm điều khoản mua đứt bắt buộc nhằm tạm thời hoãn ghi nhận chi phí chuyển nhượng, qua đó giảm áp lực lên báo cáo tài chính hiện tại theo quy định của Luật Công bằng Tài chính (FFP). Phương thức này không chỉ giúp đội bóng chủ động hơn về mặt tài chính mà còn tạo ra lợi thế chiến thuật trên thị trường chuyển nhượng, đồng thời giải quyết bài toán cân đối ngân sách dưới sự kiểm soát ngày càng nghiêm ngặt từ các cơ quan quản lý.
Chuyển nhượng dạng này thực chất là một hợp đồng cho mượn thông thường, nhưng được đính kèm điều khoản pháp lý ràng buộc nếu đáp ứng một số điều kiện nhất định thì thương vụ sẽ tự động chuyển sang dạng mua đứt vĩnh viễn. Những điều kiện kích hoạt rất đa dạng, có thể dựa trên số lần ra sân của cầu thủ, thành tích của câu lạc bộ như giữ được vị trí trụ hạng hay giành vé tham dự các giải đấu châu Âu. Khi điều kiện được thỏa mãn, bên đi mượn không thể từ chối thực hiện việc mua đứt dù muốn hay không, khiến câu chuyện của Leeds United với thương vụ Jean-Kevin Augustin năm 2020 trở thành bài học cảnh tỉnh cho nhiều đội bóng khác.
Elliot gia nhập Aston Villa theo dạng cho mượn kèm điều khoản mua đứt
Sự gia tăng mạnh mẽ của phương pháp này xuất phát từ bước siết chặt các quy định về lợi nhuận và bền vững (PSR) do Premier League áp dụng. Các đội bóng buộc phải tính toán kỹ lưỡng mọi giao dịch để tránh vi phạm luật công bằng tài chính. Việc trì hoãn thời điểm ghi nhận chi phí chuyển nhượng sẽ giúp họ cải thiện báo cáo tài chính năm nay, đồng thời có thêm dư địa để đầu tư vào thị trường chuyển nhượng mà không bị hạn chế quá mức bởi giới hạn ngân sách.
Các đội bóng lớn như Arsenal đã áp dụng thành công chiêu thức này khi ký hợp đồng với hậu vệ Piero Hincapie. Sau mùa hè chi tiêu khủng với tổng giá trị hơn 200 triệu bảng, Arsenal khó có thể ngay lập tức ghi nhận thêm một khoản mua đứt lớn. Bằng cách cấu trúc thương vụ dưới dạng cho mượn có kèm điều khoản mua đứt, họ vừa có cầu thủ mong muốn lại vừa tuân thủ được các nguyên tắc tài chính. Tình trạng tương tự cũng xảy ra với Bournemouth khi phải sử dụng cách làm này để chiêu mộ Alex Jimenez từ AC Milan do hạn mức tài chính đã gần đạt giới hạn.
Arsenal chiêu mộ Hincapie theo cách giảm gánh nặng kinh tế cho năm tài chính hiện tại
Không chỉ có bên mua hưởng lợi, phía câu lạc bộ bán cũng thu được những lợi ích đáng kể từ mô hình này. Họ nhận được sự đảm bảo chắc chắn về nguồn thu trong tương lai khi hợp đồng có điều khoản bắt buộc mua đứt, giúp kế hoạch tài chính và báo cáo lợi nhuận của họ trở nên ổn định hơn. Ví dụ điển hình là Manchester United khi cho Napoli mượn Rasmus Hojlund cùng điều khoản mua đứt tùy thuộc vào việc Napoli tham dự Champions League mùa tới. Thương vụ này đảm bảo số tiền thu về đáng kể vào mùa giải tiếp theo mà không gặp rủi ro mất trắng.
Rasmus Hojlund sẽ chính thức thuộc về Napoli nếu CLB nước Ý tham dự UCL mùa sau
Đối với cầu thủ, hợp đồng cho mượn đi kèm điều khoản mua đứt mang lại sự ổn định và an tâm hơn so với các bản hợp đồng cho mượn thông thường. Người đại diện của nhiều cầu thủ nhận xét rằng khi có khả năng thương vụ sẽ trở thành vĩnh viễn, đội bóng chủ quản sẽ đối xử với người chơi như một thành viên thực sự của đội, tạo nên môi trường làm việc chuyên nghiệp và gắn bó lâu dài.
Tuy vậy vẫn tồn tại rủi ro kế toán tiềm ẩn. Khi điều kiện kích hoạt được thỏa mãn, chi phí chuyển nhượng phải được ghi nhận ngay lập tức vào sổ sách kế toán thay vì trì hoãn cho đến kỳ báo cáo tiếp theo. Do đó, các câu lạc bộ thường đặt ra những điều kiện kích hoạt muộn như việc trụ hạng thành công để dồn lại thời điểm ghi nhận chi phí ở cuối mùa tài chính. Chi phí khấu hao lúc đó chỉ phải chịu trong vài tháng cuối mùa thay vì cả năm, qua đó giảm thiểu tác động tiêu cực lên kết quả tài chính.
CLB đi mượn có thể phải chấp nhận bỏ tiền với những cầu thủ mà họ không muốn
Rủi ro lớn nhất vẫn là câu chuyện quen thuộc của các đội bóng mắc kẹt với những cầu thủ không nằm trong kế hoạch hoặc chưa đạt kỳ vọng chuyên môn. Điều khoản bắt buộc đã ký kết khiến họ không thể đảo ngược hoặc miễn cưỡng từ chối thực hiện nghĩa vụ tài chính dù tình hình thực tế không thuận lợi. Trường hợp Leeds United với Jean-Kevin Augustin là minh chứng rõ nét nhất cho hệ quả tai hại này.
Tổng kết lại, mô hình “cho mượn kèm điều khoản mua đứt bắt buộc” đã trở thành một giải pháp sáng tạo và thiết thực giúp các câu lạc bộ Ngoại hạng Anh thích nghi với yêu cầu ngày càng khắt khe của Luật Công bằng Tài chính. Cách làm này không chỉ hỗ trợ tốt về mặt kế toán mà còn giúp duy trì linh hoạt trên thị trường nhân sự, mở rộng cơ hội ký kết những bản hợp đồng giá trị mà không gây áp lực quá lớn lên báo cáo tài chính hiện tại. Sự phổ biến của chiêu thức chuyển nhượng này chắc chắn sẽ còn phát triển mạnh nếu các quy định quản lý tiếp tục thắt chặt trong tương lai.
