Crystal Palace
Trong lịch sử bóng đá thế giới, đội tuyển Brazil năm 1970 không chỉ là một tập thể vô địch đơn thuần mà còn được xem như kiệt tác nghệ thuật sống, biểu tượng cho vẻ đẹp và sự hoàn hảo trên sân cỏ. Đây là thời điểm mà đội tuyển Brazil đã khắc họa một bản giao hưởng bóng đá tuyệt vời, lan tỏa niềm vui và hy vọng đến cả dân tộc trong bối cảnh xã hội đầy biến động. Họ trở thành chuẩn mực của phong cách chơi bóng tinh tế, phóng khoáng, tạo nên dấu ấn sâu đậm và khó có đội bóng nào có thể sánh kịp trong hơn năm thập kỷ qua.
Brazil những năm 1960 trải qua giai đoạn đen tối khi đất nước bị cuốn vào vòng xoáy chính trị bất ổn. Cuộc đảo chính năm 1964 lật đổ chính quyền dân chủ, đưa Brazil vào thời kỳ cai trị độc tài kéo dài dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt của các tướng lĩnh quân đội. Đỉnh điểm là năm 1969, Tướng Emilio Garrastazu Medici lên nắm quyền với khẩu hiệu “Brasil: ame-o ou deixe-o” (Brazil: yêu hoặc rời bỏ nó), tăng cường kiểm duyệt báo chí và đàn áp mọi tiếng nói phản đối. Trong bối cảnh ấy, bóng đá trở thành công cụ tuyên truyền hữu hiệu nhằm che đậy những bất ổn xã hội và lạm phát trầm trọng, đồng thời tạo ra niềm vui giả tạo cho người dân.
Sự can thiệp của chính quyền quân sự vào bộ máy đội tuyển quốc gia ngày càng rõ nét khi Tướng Medici trực tiếp muốn ảnh hưởng đến danh sách cầu thủ thi đấu tại World Cup 1970. Khi đó, HLV Joao Saldanha – một nhà báo có tư tưởng phản đối chế độ – vẫn giữ quan điểm kiên định về tuyển chọn nhân sự dựa trên chuyên môn. Mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm khi Medici đề nghị tiền đạo Dario được đá chính, nhưng Saldanha đã từ chối thẳng thừng bằng câu nói nổi tiếng: “Tôi không can thiệp vào nội các của ngài, thì ngài cũng đừng can thiệp vào đội bóng của tôi.” Hệ quả là chỉ vài tháng trước ngày World Cup bắt đầu, Saldanha bị sa thải và huyền thoại Mario Zagallo thay thế vị trí này.
Chấp nhận trọng trách lớn lao giữa bão giông dư luận, HLV Mario Zagallo đứng trước bài toán làm sao hòa hợp tài năng khủng khiếp của dàn cầu thủ Brazil gồm Pele, Tostao, Gerson, Rivellino và Jairzinho. Ông đã tiến hành cuộc cách mạng chiến thuật bằng việc điều chỉnh sơ đồ truyền thống thành hệ thống tấn công tổng lực hiện đại vượt thời đại. Pele được kéo lùi để đảm nhận vai trò số 10 sáng tạo, trong khi Tostao vận hành theo kiểu tiền đạo ảo di chuyển linh hoạt nhằm đánh lạc hướng hàng phòng ngự đối phương. Hai cánh với Rivellino và Jairzinho liên tục biến hóa vị trí tạo nên thế trận tấn công đa dạng. Đặc biệt hậu vệ phải Carlos Alberto được phép dâng cao như một tiền đạo nhằm mở rộng phương án ghi bàn.
5 quả bom nguyên tử của Selecao.
Tinh thần của đội tuyển Brazil lúc này không chỉ nằm ở chiến thuật mà còn mang triết lý Joga Bonito – ‘chơi đẹp’ – thấm đẫm linh hồn thể thao Brazil. Bóng đá được ví như bản nhạc Samba hòa quyện cùng Capoeira – môn võ thuật kết hợp vũ điệu đặc trưng của Brazil. Capoeira vốn là biểu tượng phản kháng và tự do của những nô lệ từng bị áp bức, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt và nghệ thuật phóng khoáng. Trong bối cảnh chính trị ngột ngạt dưới chế độ Medici, Joga Bonito còn mang ý nghĩa sâu sắc hơn khi trở thành biểu tượng của niềm hy vọng và sự giải thoát tinh thần cho toàn dân tộc.
Các vũ công Samba gắn liền với triết lí 'Joga Bonito'.
World Cup 1970 tại Mexico đánh dấu cột mốc lịch sử khi lần đầu tiên giải đấu được truyền hình màu trên toàn cầu. Brazil bước vào giải với tâm thế nghệ sĩ sân cỏ đầy tự tin và trình diễn thứ bóng đá rực rỡ mê hoặc mọi khán giả. Vòng bảng bắt đầu bằng chiến thắng vang dội 4-1 trước Tiệp Khắc với những pha bóng táo bạo khiến khán giả ngỡ ngàng đặc biệt là cú sút từ giữa sân gần thành bàn của Pele. Trận đấu tiếp theo với nhà đương kim vô địch Anh là màn so tài kỹ thuật lẫn thể lực căng thẳng, nổi bật bởi pha cứu thua kinh điển của thủ môn Gordon Banks trước cú đánh đầu hiểm hóc của Pele – khoảnh khắc được ca tụng là “đỉnh cao thế kỷ”. Chiến thắng sít sao 1-0 giúp Brazil khẳng định vị thế ứng viên sáng giá.
Tứ kết gặp Peru là màn trình diễn tấn công phóng khoáng mà Brazil vẫn duy trì xuyên suốt giải đấu. Chiến thắng 4-2 khiến mọi người hiểu rằng đây không chỉ là một đội bóng dựa vào chiến thuật cứng nhắc mà còn là nguồn cảm hứng bất tận về nghệ thuật chơi bóng sáng tạo. Bán kết đối mặt Uruguay – kẻ từng gây nỗi đau tinh thần Maracanazo năm 1950 – là thử thách lớn nhất cho Selecao. Uruguay mở tỷ số khiến Brazil bị đẩy vào thế khó khăn nhưng họ nắm giữ bình tĩnh để gỡ hòa ngay trước giờ nghỉ. Hiệp hai chứng kiến màn trình diễn huyền thoại với pha lừa bóng vượt qua thủ môn Uruguay đầy khéo léo của Pele dù không ghi bàn nhưng trở thành biểu tượng bất tử về kỹ năng và tinh thần chiến đấu.
Pha lừa bóng của Pele qua người thủ môn Uruguay đã đi vào lịch sử.
Chiến thắng 3-1 trước Uruguay không chỉ đưa Brazil vào chung kết mà còn xóa bỏ vết thương lịch sử kéo dài hai thập kỷ sau trận thua đau đớn tại Maracanazo. Trận chung kết gặp Ý là cuộc so tài giữa hai trường phái trái ngược: Joga Bonito rực rỡ hoa mỹ bên phía Brazil đối đầu Catenaccio phòng ngự thép bên phía đội Ý. Tuy nhiên sân cỏ Mexico hoàn toàn thuộc về Brazil khi Pele mở tỷ số bằng cú đánh đầu mạnh mẽ ghi bàn thứ 100 cho đội tuyển vàng xanh tại World Cup. Gerson và Jairzinho gia tăng cách biệt lên 3-1.
Tuyệt tác của tập thể Brazil khép lại chiến thắng hủy diệt trong trận chung kết World Cup.
Phút thứ 86 ghi nhận tuyệt phẩm bất hủ – xuất phát từ phần sân nhà qua chân tám cầu thủ liên tục chuyền bóng uyển chuyển như múa nhạc. Clodoaldo rê dắt loại bỏ tới bốn cầu thủ Ý rồi chuyền sang Jairzinho bên cánh phải, người này đáp trả bằng đường chuyền ngang thuận lợi để Pele đặt bóng tinh tế cho thủ quân Carlos Alberto lao lên tung cú sút quyết định chấm dứt mọi hy vọng phản kháng từ Ý với tỷ số chung cuộc 4-1. Bàn thắng đó không đơn thuần là pha lập công mà còn biểu tượng nghệ thuật hội tụ tinh thần chơi bóng Brasil: nhanh nhẹn, sáng tạo, hoa mỹ và hiệu quả vượt thời gian.
Chức vô địch World Cup 1970 đã biến Brazil thành đội bóng vĩ đại nhất lịch sử.
Đội tuyển Brazil năm 1970 không chỉ chinh phục thế giới bằng chiếc cup vàng mà còn để lại di sản vượt thời gian khi trở thành đội đầu tiên có ba lần vô địch World Cup suốt chiều dài lịch sử giải đấu. Họ toàn thắng cả sáu trận với phong cách chơi bóng sinh động và hiệu quả hàng đầu thế giới lúc bấy giờ. Jairzinho trở thành cầu thủ duy nhất ghi bàn ở tất cả các trận đấu tại một kỳ World Cup, trong khi Pele đóng góp bốn bàn thắng cùng sáu đường kiến tạo để vững bước trên con đường huyền thoại cá nhân và tập thể.
Brazil 1970 là tập thể được xem như vĩ đại nhất làng túc cầu.
Thành công ngoạn mục của Brazil năm 1970 được xem như sự kết tinh hoàn hảo giữa câu chuyện lịch sử đầy cảm hứng, con người tài năng chưa từng thấy và phong cách chơi bóng thiên tài đầy chất thơ. Đây không chỉ đơn thuần là một đội tuyển vô địch mà còn là biểu tượng văn hóa phản ánh tinh thần tự do, niềm vui sống và ý tưởng về Joga Bonito – thứ bóng đá được chơi vì cái đẹp thuần túy chứ không chỉ để giành chiến thắng đơn thuần.
