Crystal Palace
Chính phủ Trung Quốc đã tăng cường giám sát các hợp đồng viễn thông liên quan đến nhà cung cấp nước ngoài, đặc biệt là những doanh nghiệp châu Âu như Nokia và Ericsson. Theo đó, các dự án đấu thầu tại các doanh nghiệp nhà nước và các lĩnh vực thiết yếu đều phải trải qua quy trình đánh giá an ninh quốc gia do Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) thực hiện, khiến thời gian xét duyệt kéo dài từ ba tháng trở lên. Điều này tạo ra sự bất lợi rõ ràng cho các nhà cung cấp ngoại quốc so với đối thủ nội địa không chịu những ràng buộc tương tự.
Quy định mới càng được siết chặt sau khi luật an ninh mạng Trung Quốc cập nhật năm 2022, yêu cầu tất cả các đơn vị vận hành hạ tầng trọng yếu phải báo cáo chi tiết các hợp đồng mua sắm liên quan đến rủi ro an ninh cho CAC thẩm định. Các khách hàng nhà nước cần cung cấp hồ sơ kỹ thuật chi tiết về từng linh kiện và tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm, thậm chí nhiều công ty nước ngoài còn phải bổ sung thông tin về hoạt động nghiên cứu và phát triển tại Trung Quốc nhằm nâng cao cơ hội được phê duyệt.
Động thái của Bắc Kinh diễn ra trong bối cảnh nhiều quốc gia châu Âu đã siết chặt quy định đối với các nhà cung cấp viễn thông Trung Quốc như Huawei và ZTE. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng từ việc hạn chế thiết bị châu Âu tại thị trường Trung Quốc đang ngày càng rõ nét hơn khi các công ty nội địa vẫn duy trì ưu thế nhờ chi phí cạnh tranh và yếu tố chính trị hỗ trợ.
Trung Quốc hạn chế sử dụng thiết bị viễn thông Nokia và Ericsson, theo FT. Ảnh: Nikkei
Theo số liệu từ Dell’Oro Group, thị phần của Nokia và Ericsson trong mảng thiết bị di động tại Trung Quốc đã giảm mạnh từ mức 12% vào năm 2020 xuống chỉ còn khoảng 4% vào năm 2024. Doanh thu hai hãng cũng có xu hướng sụt giảm đáng kể, trong đó Nokia ghi nhận mức giảm hai con số so với năm trước. Nhiều chuyên gia nhận định rằng quá trình thẩm định kéo dài khiến phần lớn hợp đồng mà các doanh nghiệp châu Âu tiềm năng giành được thường bị chuyển sang nhà cung cấp Trung Quốc.
Phòng Thương mại Liên minh châu Âu tại Trung Quốc đã cảnh báo rằng yêu cầu tăng tỷ lệ nội địa hóa trong lĩnh vực công nghệ thông tin và viễn thông đang trở thành một thách thức nghiêm trọng đối với doanh nghiệp châu Âu hoạt động tại đây. Qua khảo sát gần đây, gần ba phần tư thành viên cho biết họ đã mất hợp đồng hoặc gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường do các quy định siết chặt này.
Trong khi Trung Quốc áp dụng biện pháp nghiêm ngặt để hạn chế thiết bị viễn thông ngoại nhập thì phản ứng từ phía Liên minh châu Âu vẫn chưa được thống nhất. Đến giữa năm 2025, chỉ có 10 trên tổng số 27 quốc gia thành viên EU ban hành hạn chế đối với những nhà cung cấp được coi là có “rủi ro cao” như Huawei và ZTE, mặc dù đề xuất này đã được Ủy ban châu Âu đưa ra cách đây hơn năm năm. Huawei và ZTE vẫn giữ khoảng từ 30 đến 35% thị phần hạ tầng mạng di động tại khu vực này, với mức giảm rất nhẹ so với năm 2020.
Một ví dụ điển hình là Đức – quốc gia vẫn phụ thuộc đáng kể vào thiết bị mạng của Trung Quốc, đặc biệt ở lĩnh vực hạ tầng 5G khi hơn một nửa cơ sở hạ tầng do Huawei và ZTE cung cấp. Các chuyên gia phân tích lý giải rằng ngành công nghiệp trọng điểm của nước này như sản xuất ô tô và hóa chất không muốn làm tổn hại đến quan hệ kinh tế với Bắc Kinh nên chưa thể thực hiện chính sách cứng rắn hơn.
Trong bối cảnh đó, cả hai tập đoàn viễn thông lớn của châu Âu đều từ chối bình luận về sự việc, còn Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc cũng chưa có phản hồi chính thức nào liên quan đến việc siết chặt quy trình thẩm định.
