Crystal Palace
Từ ngày 1/10, Trung Quốc chính thức áp dụng loại visa K nhằm thu hút sinh viên tốt nghiệp các trường đại học được công nhận và chuyên gia trẻ trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM). Khác với visa H-1B của Mỹ, visa này không yêu cầu người xin visa phải có bảo lãnh từ nhà tuyển dụng. Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh rằng loại thị thực này được thiết kế để thúc đẩy sự trao đổi và hợp tác giữa những tài năng trẻ trong lĩnh vực khoa học – công nghệ của Trung Quốc với các quốc gia khác trên thế giới.
Chính sách visa K đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược mở cửa thu hút nhân lực chất lượng cao của Bắc Kinh. Đây là một phần trong nỗ lực rộng lớn nhằm tăng cường vị thế cạnh tranh trong cuộc đua công nghệ toàn cầu, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các tài năng quốc tế đến học tập, làm việc hoặc khởi nghiệp tại Trung Quốc mà không cần gặp rào cản về thư mời làm việc. Động thái này cũng đến đúng lúc khi Mỹ vừa nâng mức phí xin visa H-1B lên mức kỷ lục, khiến nhiều chuyên gia đánh giá đây là cơ hội vàng để Trung Quốc tận dụng thu hút nguồn nhân lực trẻ và tài năng.
Theo các chuyên gia nhập cư, visa K hứa hẹn sẽ giúp giảm đáng kể các rào cản pháp lý cho người nước ngoài ở giai đoạn đầu sự nghiệp STEM khi muốn vào Trung Quốc làm việc hoặc nghiên cứu. Trước đây, Trung Quốc từng triển khai visa R dành cho các chuyên gia cấp cao nhưng bắt buộc phải có đơn vị bảo lãnh. Ngược lại, visa K được thiết kế linh hoạt hơn, tạo cơ hội tự do lựa chọn công việc và môi trường phát triển sáng tạo cho nhân tài trẻ.
Trung Quốc đang mở rộng cửa thu hút nhân tài trong lĩnh vực khoa học, công nghệ.
Ông Edward Hu – Giám đốc tư vấn di trú tại một công ty hàng đầu ở Thượng Hải – chia sẻ rằng sau khi chính sách visa K được công bố đã nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng những người trẻ làm việc trong lĩnh vực STEM. Visa này không chỉ bổ sung thêm lựa chọn cho hệ thống thị thực nhân tài của Trung Quốc mà còn giảm bớt những khó khăn pháp lý mà trước đây họ thường gặp phải khi muốn gia nhập thị trường lao động tại đây.
Cùng với việc tung ra visa K, Trung Quốc đang mở rộng loạt chính sách hướng ngoại nhằm tạo môi trường thân thiện cho du khách châu Âu và châu Á như miễn thị thực nhập cảnh đối với nhiều quốc gia, cũng như đẩy mạnh thu hút sinh viên quốc tế thông qua các chương trình hợp tác đa phương như BRICS và Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). Trong khi đó, chính sách nhập cư của Mỹ lại ngày càng chặt chẽ cùng với việc tăng phí xin visa và hạn chế lao động tay nghề cao khiến nhiều chuyên gia nhận định Trung Quốc đang chủ động mở rộng cửa để cạnh tranh thu hút nhân lực chất lượng cao toàn cầu.
Giáo sư Alfred Wu thuộc Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (Singapore) nhận xét rằng mặc dù nguồn nhân lực STEM nội địa của Trung Quốc rất phong phú, việc tìm kiếm và giữ chân nhân tài quốc tế vẫn là một phần không thể thiếu trong kế hoạch phát triển công nghệ nhằm cạnh tranh trực tiếp với Mỹ. Ông nhấn mạnh rằng đây là bước đi quan trọng để gửi thông điệp rõ ràng về quyết tâm mở cửa và hội nhập quốc tế của Bắc Kinh.
Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia quốc tế, để thực sự trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhân tài trẻ toàn cầu, Trung Quốc cần cải thiện môi trường làm việc sao cho phù hợp với đa dạng văn hóa cũng như nhu cầu cá nhân của lao động nước ngoài. Ông Michael Feller – chiến lược gia trưởng tại Geopolitical Strategy (Úc) – lưu ý rằng các doanh nghiệp nên tăng cường hỗ trợ tiếng Anh và cân bằng giữa công việc và đời sống cá nhân để thu hút hiệu quả hơn. Mô hình làm việc phổ biến “9-9-6” (làm từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày mỗi tuần) nổi tiếng gây tranh cãi tại Trung Quốc có thể là rào cản lớn đối với ứng viên quốc tế bởi tính khắc nghiệt và thiếu linh hoạt.
Mặc dù mô hình “9-9-6” từng được đồng sáng lập Alibaba là Jack Ma ca ngợi như biểu tượng tinh thần cống hiến trong ngành công nghệ vào năm 2019, nó đã bị giới luật pháp nước này xem là vi phạm quy định về giờ làm việc và nhận nhiều phản ứng tiêu cực từ người lao động nước ngoài. Do đó, để phát huy tối đa tiềm năng của visa mới và chiến lược thu hút nhân tài toàn cầu, Trung Quốc cần cân nhắc điều chỉnh mô hình làm việc cũng như xây dựng môi trường thân thiện hơn cho lao động ngoại quốc.
