Crystal Palace
Quỹ Đầu tư Công của Arab Saudi (PIF) vừa hoàn tất thương vụ thâu tóm Electronic Arts (EA) với giá trị lên tới 55 tỷ USD, gấp nhiều lần các khoản đầu tư thể thao trước đó của quốc gia này. Đây không chỉ đơn thuần là một giao dịch tài chính, mà còn đánh dấu bước ngoặt chiến lược nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng văn hóa và kinh tế của Arab Saudi trên thị trường giải trí toàn cầu.
Liên minh do PIF đứng đầu, đơn vị quản lý hơn 700 tỷ USD tài sản quốc gia, đã quyết định chi số tiền khổng lồ để sở hữu EA, hãng phát triển nhiều trò chơi điện tử nổi tiếng như Madden N.F.L. và Battlefield. Động thái này cho thấy tham vọng của Arab Saudi vượt ra khỏi lĩnh vực thể thao truyền thống, hướng tới ngành công nghiệp game và esports đang phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới.
Văn phòng EA tại Los Angeles
Chuyên gia trong ngành nhận định đây là thành công lớn trong chiến lược quyền lực mềm của Saudi Arabia. Theo George Osborn, biên tập viên Video Games Industry Memo, việc sở hữu EA giúp nước này gia tăng ảnh hưởng văn hóa thông qua ngành giải trí số. Thay vì chỉ liên kết đất nước với bóng đá hay các môn thể thao khác, Arab Saudi đang xây dựng hình ảnh thân thiện và vui vẻ trong mắt người dân toàn cầu thông qua các trò chơi điện tử phổ biến.
Trước đây, Arab Saudi từng vấp phải nhiều chỉ trích liên quan đến nhân quyền và các vấn đề xã hội khi sử dụng thể thao làm công cụ quảng bá hình ảnh quốc gia. Tuy nhiên, chính quyền nước này bác bỏ những cáo buộc đó và tiếp tục mở rộng chiến lược bằng cách gắn kết tên tuổi quốc gia với niềm vui và giải trí đa dạng. Như lời phân tích của Osborn: khi người tiêu dùng mua một trò chơi của EA Sports FC cho con cái họ, họ không nghĩ đến chính trị mà đơn thuần tìm kiếm trải nghiệm giải trí.
EA là một thương hiệu quen thuộc với hàng triệu game thủ trên toàn thế giới. Những dòng game như FIFA (hiện đổi tên thành EA Sports FC) đã bán hơn 325 triệu bản kể từ năm 1993; The Sims đạt doanh số 200 triệu bản; Need for Speed vượt mốc 150 triệu bản bán ra. Ngoài ra, EA còn sở hữu nhiều sản phẩm đình đám khác như Apex Legends, Battlefield, UFC, F1, NBA và NFL.
Người chơi EA Sports FC 26 tại Gamescom 2025
Trước khi tiến hành thâu tóm toàn bộ, PIF đã sở hữu khoảng 10% cổ phần của EA đồng thời đầu tư vào nhiều studio phát triển game danh tiếng khác như nhà sản xuất Pokemon Go hay Monopoly Go. Với thương vụ mới nhất này, EA sẽ trở thành công ty tư nhân và không còn niêm yết trên sàn chứng khoán nữa. Cổ phiếu được mua lại với mức giá cao hơn 25% so với thị trường hiện hành là 210 USD mỗi cổ phiếu. Tuy nhiên, thương vụ cũng kèm theo khoản nợ dự kiến lên tới 20 tỷ USD mà EA cần dùng doanh thu từ game để trả bớt.
Các chuyên gia nhận định rằng động thái này không chỉ giúp Arab Saudi đầu tư vào lĩnh vực giải trí mà còn tạo đà phát triển cho ngành esports đang ngày càng phổ biến trên toàn cầu. Giáo sư Simon Chadwick từ Emlyon Business School (Pháp) chia sẻ rằng chính phủ Saudi là một trong số ít quốc gia có chính sách phát triển kinh tế esports rõ ràng, phù hợp với dân số trẻ chiếm tới 70% dưới tuổi 35 – những người lớn lên cùng các nền tảng kỹ thuật số như YouTube và game trực tuyến.
Thực tế cho thấy Arab Saudi đã tổ chức nhiều sự kiện esports quy mô như Esports World Cup hay đăng cai Olympic Esports Games năm 2027. Việc sở hữu EA – nhà phát triển hàng đầu những tựa game thể thao phổ biến – mở ra cánh cửa cho PIF tiếp cận thị trường trị giá hàng trăm tỷ USD này.
Thái tử Mohammed bin Salman tại Riyadh
“Trước đây Saudi chỉ đóng vai trò khán giả nhưng giờ đây với quyền kiểm soát EA, họ có thể điều hướng phát triển một trong những công ty game lớn nhất thế giới theo mục tiêu của mình”, Osborn nhấn mạnh. Sức ảnh hưởng này có thể lan rộng sang cả lĩnh vực phần cứng như máy chủ đặt tại khu vực Trung Đông hay phát triển thiết bị console và phụ kiện đi kèm khiến nhiều quốc gia cũng như doanh nghiệp từng dè chừng phải thay đổi quan điểm hợp tác.
Dù hiện nay nền kinh tế Arab Saudi vẫn phụ thuộc khoảng 40% vào dầu khí, xu hướng chuyển dịch sang năng lượng xanh đang buộc quốc gia này tìm kiếm nguồn thu mới bền vững hơn. Bóng đá chuyên nghiệp của họ đã thu hút nhiều ngôi sao quốc tế như Cristiano Ronaldo hay Karim Benzema; các môn thể thao quyền Anh, golf, MMA và snooker cũng được chú trọng khai thác song song với sự bùng nổ về game và esports.
Thái tử Mohammed bin Salman tại Riyadh
“Người dân chỉ thực sự tương tác khi họ thấy bạn là thành viên hợp pháp và đáng tin cậy trong cộng đồng kinh doanh cũng như thể thao. Đây là mục tiêu mà Saudi đang quyết tâm xây dựng”, giáo sư Chadwick nhận định. Đồng sáng lập Guildford Games Ltd Nick Hurley cũng nhấn mạnh rằng đây là thương vụ mua lại lớn nhất lịch sử phố Wall giúp tăng trưởng mạnh mẽ cho EA đồng thời khẳng định sự nghiêm túc của Trung Đông đối với chiến lược giải trí – thể thao.
EA đã trải qua chặng đường dài từ thương vụ mua lại studio Bullfrog năm 1995 đến hiện nay được hậu thuẫn bởi PIF để duy trì vị trí dẫn đầu trong ngành công nghiệp giải trí tương tác đa nền tảng. Trong khi trò chơi được xem như một hình thức thể thao mới giúp người chơi thoát khỏi áp lực đời thường thì giá trị hàng trăm tỷ USD của ngành game cũng khiến nó trở thành mục tiêu hấp dẫn đối với các thế lực kinh tế – chính trị toàn cầu.
Qua việc biến EA thành công cụ then chốt cho chiến lược phát triển dài hạn, Arab Saudi đang bước vào vị thế mới đầy quyền lực trong ngành công nghiệp game toàn cầu. Thách thức đặt ra là với sức mạnh tài chính và ảnh hưởng mới này, tương lai của EA cũng như sự vận hành ngành công nghiệp giải trí kỹ thuật số sẽ đi về đâu vẫn còn là câu hỏi lớn cần thời gian trả lời.
