Crystal Palace
Trong bối cảnh căng thẳng và thiếu hụt phương tiện chiến đấu, Nga đã quyết định triển khai mẫu xe tăng T-90MS hiện đại từ triển lãm quốc phòng Dubai tới chiến trường Ukraine. Xe tăng này nổi bật với pháo chính cỡ 125mm, giáp phản ứng nổ tối tân cùng hệ thống phòng thủ tiên tiến chống lại các mối đe dọa hiện đại như drone và tên lửa dẫn đường. Sự xuất hiện của T-90MS trên tiền tuyến được đánh giá như một bước ngoặt trong cuộc xung đột kéo dài, khi nó thể hiện sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và nhu cầu khẩn cấp của lực lượng vũ trang Nga.
Xe tăng T-90MS là phiên bản nâng cấp xuất khẩu dựa trên mẫu T-72 cổ điển từ thời Liên Xô, lần đầu trình làng tại Triển lãm Quốc phòng Quốc tế IDEX 2025 tại Abu Dhabi. Ban đầu được sơn màu ngụy trang sa mạc phù hợp với địa phương triển lãm, nhưng sau đó đã được chuyển sang màu xanh quân sự chuẩn để phục vụ chiến trường. Nhà sản xuất Uralvagonzavod xác nhận rằng mẫu xe được điều chỉnh dựa trên kinh nghiệm thực chiến thu thập được từ chiến dịch ở Ukraine và gần như được đưa vào sử dụng nguyên trạng từ phiên bản triển lãm. Việc sử dụng mẫu xe trưng bày cho thấy áp lực nghiêm trọng trong việc duy trì số lượng xe tăng do tổn thất lớn về phương tiện bọc thép trên mặt trận như Pokrovsk, nơi Nga mất hơn 100 xe tăng trong vòng sáu tháng qua.
Xe tăng T-90MS tại Triển lãm quốc phòng IDEX 2025
Được thiết kế tập trung nâng cao khả năng sống sót, hỏa lực và kiểm soát chiến đấu, T-90MS sở hữu động cơ diesel V-92S2 công suất 1.000 mã lực, cho phép vận hành linh hoạt với tốc độ tối đa lên đến 60 km/h trên đường nhựa và khả năng lội nước sâu gần 2 mét. Pháo chính của xe là loại 2A46M-5 cỡ 125mm có khả năng bắn đa dạng đạn gồm đạn xuyên giáp động năng, đạn nổ mạnh phân mảnh cũng như tên lửa chống tăng dẫn đường qua nòng với tầm bắn hiệu quả lên tới 5 km. Hệ thống ngắm bắn kỹ thuật số tiên tiến tích hợp kính ngắm hồng ngoại dành cho xạ thủ và kính ngắm toàn cảnh đa kênh dành cho chỉ huy giúp xe hoạt động hiệu quả cả ban ngày lẫn ban đêm, kể cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Điểm nổi bật nhất của T-90MS nằm ở hệ thống bảo vệ đa lớp được thiết kế để chống lại các mối đe dọa hiện đại phổ biến nhất ở Ukraine như tên lửa chống tăng, UAV và pháo binh chính xác. Xe được bảo vệ bởi giáp composite kết hợp với giáp phản ứng nổ (ERA) bao phủ toàn bộ thân và tháp pháo, ngoài ra còn có các container bảo vệ bổ sung ở phần trước và sau thân để nâng cao khả năng chống chịu. Hệ thống phòng thủ chủ động ‘Arena-E’ có thể phát hiện và đánh chặn tên lửa hoặc đạn chùm sử dụng radar chuyên dụng, mặc dù đây là trang bị tùy chọn không phải lúc nào cũng có mặt trên mọi chiếc.
Phiên bản xuất khẩu của xe tăng T-90MS tại triển lãm IDEX 2025
Khác biệt quan trọng nữa của T-90MS là khả năng đối phó với UAV – một thách thức lớn trên chiến trường Ukraine. Xe được trang bị những giải pháp cơ học như lưới chắn ‘Manezh’ trên tháp pháo nhằm gây nhiễu hoạt động drone, màn chắn cao su-vải bảo vệ khoang động cơ tránh tổn thương và hệ thống lưới kim loại gắn lò xo phía sau giúp không làm hạn chế sự linh hoạt quay tháp pháo mà vẫn gia tăng an toàn trước các cuộc tấn công UAV tự sát. Ngoài ra, xe có thể được trang bị thiết bị chiến tranh điện tử để gây nhiễu tín hiệu điều khiển UAV cùng súng máy chống không quân nhằm tiêu diệt các mục tiêu bay thấp.
Về mặt liên lạc và chỉ huy, hệ thống kỹ thuật số hiện đại giúp điều phối dữ liệu mã hóa giữa các thành viên tổ lái cũng như trao đổi thông tin mục tiêu nhanh chóng và chính xác hơn, góp phần nâng cao hiệu quả tác chiến tổng thể trên chiến trường hỗn hợp phức tạp như Ukraine. Mặc dù vậy, nền tảng kỹ thuật vẫn dựa trên cấu trúc cũ từ thời Liên Xô khiến T-90MS gặp một số hạn chế nhất định trước các loại vũ khí chống tăng đời mới và drone tự sát tinh vi hiện nay.
Trưng bày xe tăng T-90MS tại Uralvagonzavod
Trên thực địa, xe tăng T-90MS đã chứng minh sức mạnh hỏa lực vượt trội khi từng ghi nhận tình huống tiêu diệt nhóm lực lượng đối phương chỉ trong vòng vài phút bằng vài phát bắn chuẩn xác nhờ vào thông tin tình báo tốt và phối hợp tác chiến hiệu quả. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công bước đầu thì vẫn tồn tại nhiều khó khăn do vũ khí dẫn đường chính xác của đối phương khiến tỷ lệ tổn thất của T-90MS tương đối cao. Các báo cáo cho thấy số lượng lớn xe tăng phiên bản tương tự đã bị phá hủy trong suốt quá trình xung đột kéo dài.
Tình hình này phản ánh rõ ràng thực trạng Nga đang phải dựa vào việc nâng cấp dòng xe già cỗi thay vì phát triển hoặc trang bị rộng rãi các thế hệ xe tăng mới như T-14 Armata vốn gặp nhiều khó khăn về kỹ thuật và logistics. Dự kiến đến cuối năm 2025 sẽ có khoảng 250 chiếc T-90M mới được sản xuất nhưng với tình hình hiện nay thì T-90MS vẫn giữ vai trò chủ lực trong đội hình thiết giáp Nga tại Ukraine. Việc đưa mẫu xe từng dùng trưng bày triển lãm quốc tế trực tiếp vào chiến trường không chỉ là giải pháp mang tính tức thời mà còn tố cáo những khó khăn lâu dài về mặt chiến lược khi đối đầu trong cuộc xung đột kéo dài đầy khốc liệt này.
