Crystal Palace
Cuộc tranh luận về danh hiệu “thiên hạ đệ nhất” trong các tiểu thuyết võ hiệp của Kim Dung luôn thu hút sự quan tâm của đông đảo độc giả. Tuy nhiên, chính tác giả người Hong Kong từng ngầm gợi ý rằng Tiêu Phong mới là cái tên xứng đáng nhất, dù anh không mang dòng máu người Hán. Kim Dung miêu tả Tiêu Phong như một võ sĩ trời sinh thần võ, càng gặp đối thủ mạnh càng thêm lợi hại, và thường xuyên vượt qua tình thế hiểm nghèo bằng những chiêu thức sâu sắc, khiến mọi tranh cãi về sức mạnh tuyệt đối dường như được hóa giải.
Điều thú vị là Kim Dung, vốn rất trân trọng tinh hoa văn hóa cổ truyền Trung Hoa, lại dành sự ưu ái đặc biệt cho một nhân vật thuộc tộc Khiết Đan – một dân tộc không phải Hán. Sự lựa chọn này phản ánh nhận định khách quan của ông về sức chiến đấu mạnh mẽ và ý chí kiên cường vượt trội của người Khiết Đan theo lịch sử. Từ đó, Tiêu Phong không chỉ là biểu tượng hư cấu mà còn là hình ảnh đại diện cho sự thiện chiến thực tế của một chủng tộc đã tồn tại qua nhiều thế kỷ, gây ấn tượng sâu sắc cả trong văn học và đời sống hiện đại.
Kiều Phong luôn được Kim Dung ưu ái khi mô tả về sức mạnh
Lịch sử ghi nhận tộc người Khiết Đan từng hùng mạnh từ thế kỷ 12 đến thế kỷ 15 trước khi tan rã và hòa nhập vào nhiều cộng đồng khác nhau như người Trung Quốc, Trung Á, Siberia và Tây Bắc. Các hậu duệ của họ hiện nay bao gồm đa dạng dân tộc như Mông Cổ, Kyrgyz, Kazakh, Buryat, Evenk và Tungus. Những cộng đồng này chia sẻ đặc điểm chung là môi trường sống vô cùng khắc nghiệt với khí hậu lạnh giá và địa hình núi non hiểm trở. Chính điều kiện ấy buộc họ phải phát triển thể chất ngay từ nhỏ thông qua các hoạt động truyền thống như cưỡi ngựa, săn bắn, đấu vật và bắn cung. Những kỹ năng này không chỉ là phương thức sinh tồn mà còn trở thành phần cốt lõi trong văn hóa thể thao của họ.
Người Khiết Đan nổi tiếng dũng mãnh, thiện chiến
Tại Mông Cổ, võ Bokh – môn vật truyền thống – được dạy cho trẻ từ khi còn nhỏ. Trẻ em thường vật lộn với nhau hoặc với động vật để luyện sức bền và kỹ thuật chiến đấu thực tế. Võ Bokh có sự tương đồng với kỹ thuật vật của người Khiết Đan cổ đại và giữ vai trò quan trọng trong các cuộc giao tranh trên chiến trường ngày xưa. Những đô vật Mông Cổ ngày nay không chỉ tỏa sáng ở lễ hội Naadam mà còn chinh phục các đấu trường quốc tế như sumo Nhật Bản hay võ MMA hiện đại. Nhiều yokozuna huyền thoại trong lịch sử sumo đều xuất thân từ Mông Cổ, minh chứng cho sự thừa kế tài năng và tinh thần chiến đấu mãnh liệt của tổ tiên.
Kỹ thuật vật bokh ngày nay có nguồn gốc với võ vật của người Khiết Đan
Ở Kyrgyzstan, môn alysh (vật đai) được xem là niềm tự hào dân tộc khi trẻ em thường xuyên luyện tập trên sân cỏ tại làng quê. Đây cũng là nền tảng để các vận động viên tiến lên đấu trường quốc tế. Kyrgyzstan còn tổ chức Đại hội Thể thao du mục thế giới (World Nomad Games), nơi các môn thi như alysh, cưỡi ngựa và bắn cung được chú trọng hàng đầu. Trong khi đó, Kazakhstan nổi bật với boxing và vật tự do nhờ kết hợp di truyền bẩm sinh khỏe mạnh cùng truyền thống coi trọng sức mạnh thể chất nam giới. Những thành tích thuyết phục trên sân chơi Olympic đã biến Kazakhstan thành một cường quốc thể thao khu vực Trung Á.
Cả Kyrgyzstan (trái) lẫn Kazakhstan (phải) đều được xem là những cường quốc trong làng đô vật
Nghiên cứu về di truyền học cho thấy nhóm dân du mục Trung Á và Bắc Á phổ biến haplogroup C2, C3 – đặc trưng cho thể trạng lớn mạnh, dung tích phổi vượt trội và khả năng thích nghi cao với điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Đây chính là những yếu tố di truyền liên quan mật thiết đến người Khiết Đan cổ xưa. Nhờ vậy, họ thường dẫn đầu trong các môn thể thao đòi hỏi sức bền bỉ và tinh thần kiên quyết như vật truyền thống hay võ đối kháng hiện đại.
Người Mông Cổ thậm chí đứng đầu trong môn võ sumo truyền thống của Nhật Bản
Thành tích thể thao nổi bật chính là minh chứng sống động nhất cho sức mạnh bẩm sinh và nền văn hóa luyện tập kiên trì của các dân tộc hậu duệ Khiết Đan. Mông Cổ dù có dân số chỉ khoảng hơn ba triệu người nhưng đã giành hơn 30 huy chương Olympic chủ yếu ở các môn vật, judo và boxing. Sự xuất sắc của họ còn lan rộng sang giải vô địch sumo thế giới khi từ năm 2000 trở đi gần như luôn đứng đầu về số lượng huy chương vàng. Một nghiên cứu vào năm 2022 cho thấy khoảng 70% hộ gia đình Mông Cổ có ít nhất một thành viên từng luyện tập các môn võ vật truyền thống ngay từ nhỏ.
Kyrgyzstan cũng duy trì vị thế vững chắc trên các đấu trường quốc tế về đấu vật và võ đối kháng dù dân số chỉ khoảng bảy triệu người. Kazakhstan không chỉ mạnh mẽ trên mặt trận Olympic mà còn sản sinh nhiều vận động viên xuất sắc ở nhóm môn võ chuyên nghiệp dựa trên nền tảng thể chất vững chắc cùng văn hóa coi trọng sức khỏe thể lực ngay từ tuổi thơ. Ngoài ra, nhiều vận động viên hàng đầu ở Nga có nguồn gốc dân tộc Trung Á liên quan đến tổ tiên Khiết Đan cũng góp phần làm phong phú thêm bức tranh thể thao khu vực này.
Có thể thấy rõ ràng rằng quyết định mô tả Tiêu Phong là nhân vật có sức mạnh vượt trội nhất trong tiểu thuyết của Kim Dung không đơn thuần là tưởng tượng hay phóng đại nghệ thuật mà dựa trên nền tảng thực tế lịch sử và văn hóa sâu sắc. Trong khi vẫn giữ niềm tự hào với dòng máu Hán thì cố nhà văn vẫn công bằng thừa nhận sự vượt trội về khả năng chiến đấu đến từ dòng máu Khiết Đan – một minh chứng rõ nét cho triết lý khách quan và thực dụng trong sáng tác của ông.
